Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΦΕΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΥΨΕΛΗ ΚΟΡΜΟ


Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2015

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ



Άρθρο στην εφημερίδα "Εμπρός"
Ιουστίνη
 
Αρχίζει σήμερα η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η οποία διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου. Ονομάζεται «Μεγάλη» όχι λόγω της μεγάλης της διάρκειας, αλλά για να τονιστεί η σημασία της στην προετοιμασία μας για την Μεγάλη Εβδομάδα και τη συμμετοχή μας στα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού. Είναι ένα πνευματικό ταξίδι με προορισμό την «εορτή των εορτών», την Λαμπρή. Αρχικά, το νόημά της εκτός από αυτήν την πνευματική εγρήγορση, ήταν ταυτισμένο με την προετοιμασία των κατηχουμένων για το βάπτισμά τους κατά τη νύκτα του Μ. Σαββάτου, στην πασχαλινή Θεία Λειτουργία.
Η λέξη νηστεία προέρχεται από το αρνητικό «νη» και το «εσθίω» και σημαίνει απέχω από την τροφή. Όταν νηστεύουμε όμως, δεν σημαίνει μόνο ότι απέχουμε από κάποιες τροφές. Το σημαντικότερο μέρος της νηστείας είναι το πνευματικό. Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει: «Mην περιορίζεις όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Γιατί πραγματική νηστεία είναι μόνο να μην κάνεις τίποτε άδικο. Να λύνεις κάθε δεσμό αδικίας. Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτά πού σου χρωστάει. Κρέας δεν τρως αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Μολονότι εγκρατεύεσαι στο κρασί δεν εγκρατεύεσαι στις κακολογίες».
Στόχος μας είναι να βελτιωθούμε ως άνθρωποι, να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τα πάθη, να ενισχυθούμε στον αγώνα για την απόκτηση της αρετής. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η τήρηση της νηστείας στην εποχή μας που χαρακτηρίζεται από την ασυδοσία, τον καταναλωτισμό, την γαστριμαργία, την φιληδονία, πάθη που αποχαυνώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Φυσικά η λήψη τροφής δεν είναι αμαρτία. Πρόκειται για εκούσια στέρηση που απαιτεί ψυχικό σθένος, ισχυρή θέληση και αγωνιστική διάθεση. Άλλωστε, έχει αποδειχθεί με επιστημονικές μελέτες, ότι η νηστεία με τρόπο που περιλαμβάνει βασικά στοιχεία της ελληνικής μεσογειακής διατροφής, μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα υγείας. Όμως η Εκκλησία δίνει στη νηστεία θεολογικό νόημα. Δεν πρόκειται μόνο για την υγεία του σώματος αλλά κυρίως για την υγεία της ψυχής.
Η νηστεία, για τους ορθόδοξους χριστιανούς, μας ελευθερώνει από την ολοκληρωτική εξάρτηση από την τροφή, την ύλη και την αμαρτία. Η αληθινή νηστεία συνοδεύεται από την αγάπη για τους συνανθρώπους μας και την ελεημοσύνη. Η διατροφή μας γίνεται πιο απλή και τα χρήματα που εξοικονομούμε τα προσφέρουμε στους φτωχούς. Η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής είναι περίοδος μετανοίας και πνευματικού αγώνα. Καταβάλλεται μια προσπάθεια να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας περισσότερο πνευματικά και όχι εγωιστικά. Είναι περίοδος περισυλλογής, αυτοσυγκέντρωσης και αυτοελέγχου. Είναι μια πορεία, ένας τρόπος που οδηγεί στην αυτοπειθαρχία και, με την βοήθεια της προσευχής, σε ψυχική αφύπνιση. Όλες οι ακολουθίες της Εκκλησίας μας προσπαθούν να μας εντάξουν σ’ αυτό το κλίμα της μετάνοιας και του πνευματικού αγώνα.
Ταυτόχρονα είναι περίοδος «χαρμολύπης» όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας. «Είναι η χαρά της Λαμπρής, είναι η είσοδος στη δόξα της Βασιλείας. Είναι αυτό το όραμα, η πρόγευση του Πάσχα που κάνει τη λύπη της Μεγάλης Σαρακοστής χαρά, φως, και την δική μας προσπάθεια μια πνευματική άνοιξη», όπως λέει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν. Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι μια ευκαιρία εσωτερικής αναζήτησης, εμβάθυνσης και αλλαγής. Για να αλλάξουμε τις εξωτερικές συνθήκες, για να πετύχουμε το καλύτερο για τους γύρω μας και την πατρίδα μας, πρέπει η αλλαγή να ξεκινήσει από μέσα μας. Μεταμορφώνοντας κανείς τον εαυτό του προς το καλύτερο, μπορεί να ξεκινήσει για να αλλάξει τον κόσμο.
Ας προετοιμαστούμε, λοιπόν, και εμείς σωματικά και πνευματικά, ώστε να υποδεχτούμε την Ανάσταση του Χριστού. «Νηστεύσωμεν νηστεία δεκτήν, ευάρεστον τω Κυρίω, αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας. Η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν αληθής και ευπρόσδεκτος».

Ἐπιχείρησις ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΩΣ τοῦ τύμβου τῶν Σαλαμινομάχων!


Ἐπιχείρησις ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΩΣ τοῦ τύμβου τῶν Σαλαμινομάχων!

Περιῆλθε εἰς γνῶσιν μας ὅτι καταβάλεται προσπάθεια ὁ ἀρχαῖος χῶρος τῆς ναυμαχίας τῆς Σαλαμῖνος νὰ παραδοθῇ πρὸς χρῆσιν ναυπηγοεπισκευαστικὴς ἐταιρείας.

Συμπατριῶτες,

Ἐπὶ 182 χρόνια «Ἐλεύθερης Ζωῆς» τὸ Ἑλλαδικὸ κράτος καταβάλλει κάθε προσπάθεια ἀφανισμοῦ, τοῦ ὁ,τιδήποτε μας ἐνώνει μὲ τὸ παρελθὸν καὶ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ἀναπνέουμε τὴν προγονική μας δόξα.


Κατέστρεψε μπαζώνοντας μὲ μπετὸν μυκηναϊκὸ οἰκισμὸ στὸν Ἀστακὸ
Αἰτωλοακαρνανίας.


Ἀφάνισε τῆς πυραμῖδες στὰ Μεσόγεια Ἀττικῆς.


Κατέστρεψε τὰ εὑρήματα τοῦ Ἀρχανθρώπου τῶν Πετραλώνων Χαλκιδικής, 700.000 ἐτῶν.


Ἐξαφάνισε τὰ ὀστᾶ τῶν Μαραθωνομάχων…


Μιὰ μακρὰ σειρὰ σκοτεινῶν καὶ ἐνόχων ἐνεργειῶν ἐναντίον τοῦ ἔθνους καὶ τῆς ἱστορίας του.

Τώρα, μὲ πρόφαση κατασκευῆς ἔργων, ζητᾶ νὰ ἀφανίσῃ καὶ νὰ ῥίξῃ λήθη, στὴν δεύτερη μετὰ τὸν Μαραθῶνα ἐνδοξότερη, πανευρωπαϊκῶς, περιοχὴ τῆς πατρίδος μας. 
Τὴν περιοχὴ ὅπου ἐδόθη ἡ ναυμαχία τῆς Σαλαμῖνος.

Γύρω ἀπὸ τὴν Δήμαρχο μας, θὰ δόσουμε τὴν μάχη νὰ σταματήσῃ ἡ ἀνίερος αὐτὴ ἐκστρατεία ἀφανισμοῦ κάθε μνημείου τῆς κληρονομιᾶς μας. 
 
Ἡ ἱερὰ νῆσος Σαλαμῖνος ἔσωσε τὸ 480π.Χ τὴν πατρίδα μας καὶ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη.
Σήμερα, 2015, καλούμεθα ἐμεῖς νὰ σώσουμε τὴν Σαλαμίνα!


Λαϊκὴ κίνησις πολιτῶν Ἀττικῆς, παράρτημα Σαλαμῖνος

 

Ἡ Δούρου, σημερινὴ περιφερειάρχης, μαζὺ μὲ τὸν Λαφαζάνη, ἔχουν λάβει ἤδη σχετικὴ ἐνημέρωσιν γιὰ τὸ πρόβλημα, ἀπὸ τὸν Γιῶργο Λεκάκη, καὶ ἐδήλωσαν πὼς θὰ ἀσχοληθοῦν σοβαρά, γιὰ νὰ βοηθήσουν νὰ ἐπιλυθῇ τὸ ζήτημα.

Ποῦ πῆγε τό ἐνδιαφέρον τους; 
Τό ξέχασαν;


Ἤ μήπως ὅλο τό ἐνδιαφέρον τους ἴσχυε μόνον γιά τήν προεκλογική ἐκστρατεία;

Φιλονόη

filonoi.gr

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ



Τα ψιλά γράμματα από το πόλεμο των τροφίμων
Με τη δημιουργία “ιδιοκτησίας” των σπόρων μέσα από διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και η επιβολή τους παγκοσμίως μέσω του ΠΟΕ, η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας έχει εγκαθιδρύσει μια μονοπωλιακή αυτοκρατορία για τους σπόρους και την τροφή.
Η Μονσάντο και οι φίλοι της, η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας, οι λομπίστες της και οι πληρωμένοι αντιπρόσωποί τους στα μίντια συνεχίζουν να πιέζουν για τον μονοπωλιακό έλεγχο των τροφίμων παγκοσμίως μέσω της διάθεσης των σπόρων. Αυτή η “αυτοκρατορία” χτίζεται πάνω στην εσφαλμένη βάση ότι η Μονσάντο είναι ο δημιουργός/εφευρέτης της ζωής και ως εκ τούτου έχει το δικαίωμα να κατέχει τους σπόρους μέσα από πατέντες και ότι η ζωή μπορεί να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί όπως ένα iPhone.
Μέσα από την οικολογία και τη νέα βιολογία γνωρίζουμε ότι η ζωή είναι μια αυτο-οργανωμένη πολυπλοκότητα– η ζωή δημιουργεί τον εαυτό της, δεν μπορεί να “κατασκευαστεί”. Αυτό ισχύει επίσης για την παραγωγή της τροφής μέσα από τη νέα επιστήμη της Αγρο-οικολογίας. Η Αγρο-οικολογία μας δίνει μια βαθύτερη επιστημονική κατανόηση για το πως οικολογικές διαδικασίες λειτουργούν σε επίπεδο εδάφους, ζωντανών σπόρων και ζωντανής τροφής.
Οι υποσχέσεις που δίνει η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας – για αυξημένες αποδόσεις, μείωση χρήσης χημικών, έλεγχο ζιζανίων και παρασίτων – δεν τηρήθηκαν. Τον περασμένο μήνα ένα επενδυτικό ταμείο μήνυσε την Du Pont με $1 εκατομμύριο γιατί προωθούσε καλλιέργειες ανθετικές στα ζιζανιοκτόνα ενώ γνώριζε πολύ καλά ότι ο έλεγχος των ζιζανίων δεν είναι εφικτός, αντιθέτως συμβάλλει στην εμφάνιση “σούπερ-ζιζανίων”.
Με τη δημιουργία “ιδιοκτησίας” σπόρων μέσα από διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και η επιβολή τους παγκοσμίως μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας εγκαθίδρυσε μια μονοπωλιακή αυτοκρατορία για τους σπόρους και την τροφή. Ενώ διεκδικούν κυριότητα των σπόρων, πουλούν και εισπράττουν δικαιώματα, όταν πρόκειται για ελέγχους και ισορροπίες για την ασφάλεια, η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας καταστρέφει συστηματικά διεθνείς και εθνικούς νόμους για την βιοασφάλεια, υποστηρίζοντας ότι τα προϊόντα τους είναι “όπως τα έφτιαξε η φύση”. Αυτό είναι οντολογική σχιζοφρένεια!
Η βιοασφάλεια είναι η διεπιστημονική αξιολόγηση των επιπτώσεων της γενετικής μηχανικής στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και στις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Σε διεθνές επίπεδο, η βιοασφάλεια είναι το διεθνές δίκαιο που κατοχυρώθηκε από το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη βιοασφάλεια.
Διορίστηκα σε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για την εξέλιξη του πλαισίου από το περιβαλλοντικό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την εφαρμογή του άρθρου 19.3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD). Η Μονσάντο και οι φίλοι της προσπαθούν να αρνηθούν το δικαίωμα των πολιτών σε ασφαλή τρόφιμα αντιτιθέμενοι στο Άρθρο 19.3 από τη Σύνοδο Κορυφής στο Ρίο το 1992.
Αυτή τη στιγμή προσπαθούν να διαλύσουν τις εθνικές νομοθεσίες για τη βιοασφάλεια στην Ινδία, το Πακιστάν, την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε όλη την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στρεβλώνουν το Σύνταγμα μηνύοντας τις πολιτειακές κυβερνήσεις που πέρασαν νόμους σήμανσης για τα Γενετικώς Τροποποιημένα Τρόφιμα υποστηρίζοντας ότι το δικαίωμα των πολιτών να γνωρίζουν τι τρώνε έχει ξεπεραστεί από το δικαίωμα του βιοτεχνολογικού κλάδου να επιβάλει επικίνδυνα τρόφιμα σε ανενημέρωτους καταναλωτές, όπως η ελευθερία του λόγου μιας εταιρείας, σα να ήταν φυσικό πρόσωπο.
Η μηχανή Δημοσίων Σχέσεων που έχουν αναπτύσσεται για να επιτεθεί με αντι-επιστημονικό τρόπο σε επιστήμονες που εργάζονται στον τομέα της βιοασφάλειας όπως τους Árpád Pusztai, Ignacio Chapela, Irina Ermakova, Éric Séralini και εμένα την ίδια. Πολλοί δημοσιογράφοι, χωρίς να έχουν κανένα επιστημονικό υπόβαθρο οι ίδιοι, έγιναν στρατιώτες αυτής της δημοσιο-σχεσίτικης επίθεσης.
Προνομιούχοι λευκοί άνδρες όπως ο MarkLynas, ο JonEntine και ο MichaelSpecter, με καμία πρακτική εμπειρία στον τομέα της γεωργίας, οπλισμένοι μόνο με πτυχία ΒΑ και δεσμούς με μίντια ελεγχόμενα από τις εταιρείες, χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν πραγματικά επιστημονικά ευρήματα σχετικά με τις επιπτώσεις των γενετικώς τροποποιημένων στην υγεία και τα οικοσυστήματά μας.
Η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας χρησιμοποιεί τις μαριονέτες των δημοσίων σχέσεων για να ισχυριστεί ψευδώς ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι μια λύση για την πείνα που υπάρχει στον κόσμο. Η άρνηση μιας πραγματικής επιστημονικής συζήτησης σχετικά με το πως εξελίσσονται και προσαρμόζονται τα έμβια συστήματα, στηρίζεται από μια επιθετική και μαζική επίθεση δημοσίων σχέσεων συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μυστικών υπηρεσιών όπως η Blackwater. Το 2010 το Forbes με ονόμασε μία από τις επτά πιο ισχυρές γυναίκες στον κόσμο για “τις γυναίκες που μπαίνουν μπροστά και στο επίκεντρο για να λύσουν το ζήτημα της επισιτιστικής ασφάλειας στις αναπτυσσόμενες χώρες”.
Το 2014, ο JonEntine, ένας δημοσιογράφος, έγραψε ένα κείμενο “γνώμης” στην ιστοσελίδα του Forbes, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι δεν έχω σπουδάσει Φυσική. Έχω σπουδάσει Φυσική σε μεταπτυχιακό επίπεδο και έκανα το διδακτορικό μου στα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας, έχω περάσει 40 χρόνια μελετώντας την οικολογία στις φάρμες και τα δάση της Ινδίας με δασκάλους μου τη φύση και τους σοφούς αγρότες.
Αυτή είναι η βάση της εμπειρίας μου στην αγρο-οικολογία και τη βιοασφάλεια. Η καλή επιστήμη και οι τεκμηριωμένες τεχνολογίες δεν χρειάζονται δημόσιες σχέσεις, μυστικές υπηρεσίες ή διεφθαρμένες κυβερνήσεις για να αποδείξουν τα γεγονότα. Αν ανυπόστατες επιθέσεις σε έναν επιστήμονα από μια αναπτυσσόμενη χώρα από κάποιον μη-επιστήμονα είναι ένα από τα εργαλεία τους για τη διαμόρφωση του μέλλοντος, τότε κάνουν λάθος. Δεν βλέπουν την αυξανόμενη οργή των πολιτών κατά του μονοπωλίου της Μονσάντο.
Σε κυρίαρχες χώρες, όπου η δύναμη της Μονσάντο και των φίλων της είναι περιορισμένη, οι άνθρωποι και οι κυβερνήσεις τους απορρίπτουν το μονοπώλιο και την αποτυχημένη τεχνολογία. Αλλά αυτές οι ειδήσεις καταστέλλονται από τη μηχανή των δημοσίων σχέσεων.
Η Ρωσία έχει απαγορέψει εντελώς τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Dmitry Medvedevνα λέει, “Αν οι Αμερικανοί θέλουν να φάνε γενετικά τροποποιημένα προϊόντα αφήστε τους να τα φάνε. Εμείς δεν χρειάζεται να το κάνουμε. Έχουμε αρκετό χώρο και ευκαιρίες να παράγουμε βιολογικά τρόφιμα”.
Η Κίνα έχει απαγορεύσει τα γενετικώς τροποποιημένα από τις στρατιωτικές προμήθειες τροφίμων. Η Ιταλία μόλις πέρασε ένα νόμο, τον Campolibre, καθιστώντας τη φύτευση γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών τιμωρήσιμη με ποινή φυλάκισης από ένα ως τρία χρόνια και πρόστιμο από 10.000 ως 30.000 ευρώ. Ο Ιταλός υπουργός Γεωργίας Nunzia De Girolamoείπε σε μια δήλωσή του “Η γεωργία μας βασίζεται στην βιοποικιλότητα, στην ποιότητα και πρέπει να συνεχίσουμε να στοχεύουμε σ’αυτές χωρίς να κάνουμε προσπάθειες που, ακόμα κι από οικονομικής απόψεως, δε θα μας έκαναν ανταγωνιστικούς”.
Τα κομμάτια των δημοσίων σχέσεων στο Forbes και στο New Yorker δεν μπορούν να σταματήσουν την αφύπνιση εκατομμυρίων αγροτών και καταναλωτών για τους πολύ πραγματικούς κινδύνους των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στις τροφές μας και τις ανεπάρκειες και αδυναμίες του βιομηχανικού συστήματος διατροφής που καταστρέφει τον πλανήτη και την υγεία μας.
Της Βαντάνα Σίβα, Εκτελεστική Διευθύντρια του Ιδρύματος Navdanya
Μετάφραση Άννα Τοσόνουγλου, από την ομάδα του Πελίτι στη Λήμνο
***
http://www.terrapapers.com/?p=62527

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2015

ΑΔΙΑΒΡΟΧΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΦΙΝΕΛΟΥ ΜΕ ΚΟΠΡΙΑ ΑΓΕΛΑΔΑΣ


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

«ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ»ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΙΤΙΕΣ & ΛΥΣΕΙΣ Ανδρέας θ. Θρασυβούλου
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1998                                                                                                                                      
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ» Ανδρέας θ. ΘρασυβούλουΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1996
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Μιχαήλ Δ.ΥφαντίδηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:1983


«ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΟΥ» Μιχαήλ Δ.ΥφαντίδηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1995
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Αρισταίος


«ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΟΥ-ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥΣ» Μιχαήλ Δ.ΥφαντίδηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2011
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ» Μιχαήλ Δ.ΥφαντίδηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2005
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜEΙΟΥ» Για εντατική παραγωγή μελιού Βασίλης Δ. Λιάκος                                                                   
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:1995


«ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ» Βασίλης Δ. ΛιάκοςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1993


«ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» Βασίλης Δ. ΛιάκοςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2005


«ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΥΡΗ» Θανάσης Α. ΜπίκοςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1987
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ψύχαλος


«ΚΥΨΕΛΗ ΑΡΓΩ» Θανάσης Α. Μπίκος-Βαλάντης Πανταζής
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:
2005


«ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΙ» Θανάσης Α. ΜπίκοςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1991


«ΠΡΟΠΟΛΙΣ» Θανάσης Α. Μπίκος                                                                                                                                                                
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2001


«ΜΑΝΝΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ» Θανάσης Α. ΜπίκοςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1999


«Ο ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ» Θανάσης Α. Μπίκος                                                                                                               
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2007


«ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ ΣΤΑ ΜΕΛΙΣΣΙΑ ΜΟΥ- Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» Θανάσης Α. Μπίκος                                  
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2010


«ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ» Πασχάλης Χρ ΧαριζάνηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1996
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«Η ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΧΩΡΙΣ ΔΑΣΚΑΛΟ» Ν. Ι. ΝικολαΐδηΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2000


«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» Σύγχρονες Μέθοδοι Εντατικής Εκμετάλλευσης Ν. Ι. ΝικολαΐδηΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2005 (8η Έκδοση)


«ΓΥΡΗ» ΜΕΛΕΤΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ Νίκος ΔρίμτζαςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2004
ΕΚΔΟΣΕΙΣ:Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΣΦΗΚΕΣ» Γιάννης ΡέρραςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2001
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ» Ευθ. ΝικολιδάκηςΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1993



«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ», Πλακούτσης Αθανάσιος
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση



«ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ, ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙΣΣΟΤΡΟΦΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ» , Σκρούμπης Βύρων
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1998
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Αγρότυπος



«ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ», Δερματόπουλος Βύρων
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1984



«ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ» , Μάγδα Χρυσοστομίδου
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2010
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Νησίδες



«ΜΕΛΙΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ»  Καρακούσης Δημήτρης
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2013
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ακακία



«ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΝΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ»  Καρακούσης Δημήτρης
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2013
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Σταμούλη



«ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΣΤΕΓΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΙΣΣΙΑ ΜΟΥ»  Καρακούσης Δημήτρης
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2014
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Σταμούλη



«Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ», Μανώλης Δερμάτης
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2013
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση



«ΟΙ ΜΕΛΙΤΤΟΦΟΡΕΣ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ Η ΕΚΤΡΟΦΗ ΤΟΥΣ», Werner Gekeler
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2009
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Βασδέκης



«ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ», Wolfgang Ritter
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2007
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ψύχαλος


«ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ», Henri Clement
ΕΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2007
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ψύχαλος


«ΜΕ ΑΜΥΓΔΑΛΑ ΚΑΡΥΔΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙ»- ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΛΥΚΩΝ, Σιμόνη Καφίρη
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:
2001
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ελληνικά Γράμματα


«ΜΕΛΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ»-Συνταγές & Γεύσεις υγείας, Μυρσίνη Λαμπράκη
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:
2003
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ελληνικά Γράμματα


«ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ» Karl Von FrischΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση Ν. Παππάς


«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΤΡΟΦΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ Roger A. MorseΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1979
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ψύχαλος


«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ» Pierre Jean-ProstΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ψύχαλος


«ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ» Lieselotte GettertΕΚΔΟΣΕΙΣ: Βασδέκης


«ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ» Irene SteinΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 1988


«ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΥΝ» Roch Domerego


VALUE-ADDED PRODUCTS FROM BEEKEEPING Ρ. Krell
Food and Agriculture Organization of the United Nations Rome 1996 http://www.fao.org./docrep/w0076e/w0076e00.htm


"ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ISO 22000-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ & ΕΡΜΗΝΕΙΑ" Ι. Αρβανιτογιάννης, Ν. Τζούρος
ΕΚΔΟΣΕΙΣ:
Αθ. Σταμούλης
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2006

Ο ΛΥΓΚΑΣ Η' ΡΗΣΟΣ ΤΟ ΖΩΟ ΜΥΘΟΣ


ΡΗΣΟΣ Η' ΛΥΓΚΑΣ

 

 

 



«Βουνά και κάμπους έδειρα, βουνά και καταράχια, 
νυχτιαίς χωρίς αστροφεγγιά, νυχτιαίς χωρίς φεγγάρι. 
Και τόσα χρόνια που ‘ζησα δω σ’ τον απάνου κόσμο 
κανένα δε φοβήθηκα από τους αντρειωμένους.
Τώρα είδα έναν ξυπόλυτο και λαμπροφορεμένο, 
πόχει του ρήσου τα πλουμιά, της αστραπής τα μάτια, 
με κράζει να παλέψωμε σε μαρμαρένια αλώνια 
κι όποιος νικήσει από τους δυο να παίρνει την ψυχή του».
(«Ο θάνατος του Διγενή», Δημοτικό τραγούδι)


Ρήσος είναι ο λύγκας [«ρήσος» ή «ρίσος» κατά την όμορφη κοινή μας γλώσσα –του λαού–, «Lynx lynx L. martinoi» κατά την επιστημονική του ονομασία (αναφερόμαστε στο υποείδος των βαλκανίων)]. Είναι το ζώο που πολύ συμπαθώ. Έχω μία προτίμηση σε αυτόν και από τα δένδρα στην κουκουναριά, ιδιαιτεροποιημένα τούτα στις αισθήσεις μου, αφού τα βλέπω ξέχωρα των άλλων, των «άγριων του βουνού και του λόγγου» (…όπως τα χαρακτήριζε στο ομώνυμο έργο του ο εργώδης ερευνητής της ελληνικής υπαίθρου δασολόγος Σεραφείμ Τσιτσάς) κι οπωσδήποτε συμπαθητικά. Όχι ότι και τ’ άλλα δε με συγκινούν, αλλά να, τούτα τα ξεχωρίζω γιατί έχουν το ίδιον του μοναδικού, το κάτι που σε συνεπαίρνει με τη μαγεία της υπόστασής του. Έχουν ως υπάρξεις μιαν ανεξαρτησία και μιαν οντική ποιότητα, που τα κάμει –τουλάχιστον κατ’ εμέ– ξεχωριστά. Νοιώθεις ως αύρα ελκτική να σε τραβά η παρουσία τους, κι ας μην είναι κυρίαρχα της ελληνικής φύσης, ας στέκουνται παράμερα στο κάδρο της (ολο)ζωής· σα σκιές ή ξαφνιάσματα. Κι είναι παράξενο αν σκεφτείς ότι τούτη η έλξη, η έκσταση ίσως, αφορά σε είδη όχι κοινά του ελληνικού τόπου, αλλά σ’ εξαιρετικές του παρουσίες. Μάλλον γι’ αυτό το λόγο γοητεύουν· για το εξαιρετικό τους, γιατί περισσότερο τα νοιώθεις παρά τα βλέπεις, γιατί τα αισθάνεσαι υπαρξιακά κι όχι πρακτικά, γιατί δε σου γεμίζουν τη ματιά, μολαταύτα πληρούν και στέργουν –κάτι ανάλογο με το ταπεινό χαμομηλάκι, που συγκινεί για το δέον της ύπαρξής του και πληροί παρά το αθεώρητό του!

Ζώο «φαντομάς»!
Ο λύγκας λοιπόν… Ζώο μυστηριώδες, περίεργο, ακριβοθώρητο, από κείνα που κινούν τη φαντασία, τα όχι συμβατικά, τ’ «άπιαστα», τα λεύτερα κι ανεξάρτητα, που σ’ εξιτάρουν. Δύσκολα τον βλέπεις, και δεν οικειώνεται μαζί σου. Το ίδιο το ζώο, με την απόκοσμη κι απαρατήρητη ζωή του, την απόρρητη για το ίδιο και προκλητικά απρόσιτη για τους ανθρώπους, σε αποτρέπει να το προσεγγίσεις και να το ‘ξετάσεις, σου απαγορεύει να το ιδείς καν, παρά μόνο να το αισθανθείς· σαν ιδέα, σαν ίχνος, σαν ξάφνιασμα, σα νεφέλωμα στο αναπάντεχο της φύσης. Είναι, αλήθεια, ιδεατό να κοινωνείς μαζί του, είναι διαπρύσια επιθυμητό μα ταυτόχρονα αθέλητο ένα συναπάντημα με το ζώο αυτό. Δε φοβάται την παρουσία σου, απλά δεν αντέχει την επαφή, την ξένη παρουσία, την ανοίκεια και μη ομοειδή σχέση· έχει πρόβλημα αποδοχής λόγω του ανεξάρτητου και μη κοινωνικού του χαρακτήρα. Και τούτο διότι είναι μονήρης χαρακτήρας, δεν επιθυμεί να προσεγγιστεί και να οικειώσει, θέλει τη μοναξιά στο περιβάλλον του. Αυτό το περιβάλλον, για να το αποδεχτεί, πρέπει να είναι ανόθευτο, απείραχτο κι αμόλυντο, για να το ζει στην πληρότητα που η φύση του επιζητεί.
Δε ζει κατά σύμβαση, με τους κανόνες που τίθενται κατά παρέκκλιση ή κατ’ απαίτηση, αλλά σύμφωνα με τη νομοτέλεια και τους αβίαστα προκύπτοντες κανόνες του φυσικού συστήματος όπου θα δραστηριοποιηθεί. Εάν θεωρήσει ότι υπάρχει εκτροπή στο φυσικό σύστημα, αστάθειά του, αστάθμητη λειτουργία του, τότε αποφεύγει την προσαρμογή και προτιμά τη φυγή κι εγκατάσταση αλλού, σε περιβάλλον που θεωρεί κοντύτερο στην ιδιοσυγκρασία του και στις απαιτήσεις του –γενικώς αρέσκεται να μετακινείται, ικανοποιώντας την ανησυχία του ως προς την ανεύρεση του ιδανικού και προσεγγίσιμου στις απαιτήσεις ως προς το βιότοπό του, για να εγκατασταθεί.

Δύσκολα τον βλέπεις…
Ζώο παράξενο κατά πολλούς, κι απροσάρμοστο· όμως, …ας σκεφτούμε, καθετί το διαφορετικό και μη ενταγμένο στις συστημικές λογικές, έτσι δε χαρακτηρίζεται από τους ανθρώπους, από την κοινωνία, από το συμβατικό σύστημα; Είναι το λοιπόν ζώο της εξαίρεσης από τους κανόνες του συστήματος, και υπάρχει εν αυτώ σύμφωνα με τους δικούς του κανόνες, σύμφωνα με τη δική του θεώρηση της ύπαρξης, και στο πλαίσιο τούτο πρέπει το φυσικό σύστημα να το δεχτεί. Το ενάντιο το ταράζει, αντιδρά στην εκτροπή επιζητώντας το ζην στο δέον της θεώρησής του. Κατ’ ουσίαν κείνο που συμβαίνει είναι ότι το ίδιο επιλέγει το σύστημα της ζωής του, το βιότοπό του, αυτό βάζει τους κανόνες λειτουργίας του κι αναλόγως εντάσσεται, χωρίς να δέχεται την προσαρμογή ή την απαίτηση στην αλλαγή, που αντίκειται στο φυσικό του δέον. Είναι ζώο που απαιτεί την υγιή του θεώρηση στο σύστημα, νάναι αυτό εν ισορροπία, και για το λόγο τούτο θεωρείται ευφυές· διότι έχει το νου και τη συγκρότηση να λειτουργεί κατά το φύσει ζην κι όχι κατά το εν δυνάμει. Ο δασολόγος Παναγιώτης Ζέρβας, στο σύγγραμμά του «Τα κυνήγια στην Ελλάδα» (έκδοση Υπουργείου Γεωργίας, β’ έκδοση, Αθήναι 1961) δίνει τα τέτοια χαρακτηριστικά του λύγκα: «Εξυπνάδα, πανουργία, υπουλότητα, αιμοβορία, αλλά και παλληκαριά…» (σελ. 142 της πηγής).
Δύσκολα το λοιπόν βλέπεις το λύγκα, μόνε τον ακούς. Τον νοιώθεις, τον ανιχνεύεις, τον υπολογίζεις στην περίμετρό σου, μα δεν τον θωρείς, δεν τον ζυγώνεις, δεν τον ‘ξετάζεις· αυτό είναι αδύνατο χωρίς την κατάλληλη υποδομή σ’ ότι αφορά στη γνώση του ζώου και του τόπου, και χωρίς τη συγκατάθεσή του. Δε θα σε αφήσει να το κάμεις. Όσο κι αν το προσπαθήσεις, θα σε ζυγιάσει, θα σε μετρήσει και θα αιλουρίσει σε μέρη αδύνατα για σε. Ζει ζωή καλογερική, σπάνια θα βρεθούν δυο-τρεις μαζί· και συνήθως αυτό συμβαίνει στην περίοδο του οργασμού. Προτιμά –περισσότερο για τη συνήθειά του και λιγότερο για την προστασία του– να κινείται νύχτα, κατά την οποία, όπως όλα τα αιλουροειδή, βλέπει πολύ καλά. Αντίθετα, η όρασή του την ημέρα δεν είναι καλλίτερη από τ’ άλλα σαρκοβόρα. Η μετακίνησή του τη νύχτα, αθόρυβα σε πυκνά δάση, το κάμει περισσότερο δυσκολοθώρητο κι ενισχύει το «μύθο του».
Διαβάζουμε στα «Κυνήγια στην Ελλάδα» του δασολόγου Παναγιώτη Ζέρβα: «Ο λύγκας είναι ένα ζώο που ρεζίλεψε και τους ζωολόγους και τους κυνηγούς. Κανένας από αυτούς ως τώρα δεν πέτυχε να μάθει πώς ζει, αν και ζει σε πολλά μέρη της Ευρώπης, δηλαδή μέσα στη μύτη τους. Ότι γράφεται ή λέγεται είναι παρατηρήσεις που γίνηκαν και γίνονται με κλεισμένους σε ζωολογικούς κήπους λύγκες, ή με εξημερωμένους, γιατί εξημερώνονται κι αφοσιώνονται όσο τα σκυλιά και περισσότερο, ή με άγριους όταν με χιόνι μπορεί να παρακολουθείται ο τορός του. Αλλά ούτε ο τορός, ούτε οι κλεισμένοι ή οι εξημερωμένοι με τη ζωή που αναγκαστικά κάνουν, διαφορετική βέβαια από κείνη που κάνουν ως άγριοι, μπορούν να δώσουν όλα τα στοιχεία για να συμπληρωθούν οι παρατηρήσεις. Γι’ αυτό η ζωή τους, ποιος ξέρει για πόσον καιρό ακόμα, θ’ αποτελεί μυστήριο» (σελ. 142 της πηγής).

Δεν αρμόζει ως κατοικίδιο…
Σχετικά με την εξημέρωση του λύγκα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτός ημερεύει και προσαρμόζεται στη ζωή του ανθρώπου, ωσάν κατοικίδιο, παρά τη μυθώδη αγριότητά του, εάν πιαστεί μικρός κι εκπαιδευτεί. Μάλιστα η αφοσίωσή του μετά την εξημέρωσή του θεωρείται παροιμιώδης. Η εφημερίδα «Ακρόπολις», στο φύλλο της 10ης-10-1960, αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ στο περιστατικό εξημερωμένου λύγκα στον Καναδά, που το αφεντικό του τον ονόμαζε «Λάσυ» (από το γνωστό τηλεοπτικό σκυλί), ο οποίος έπεσε σε μελαγχολία όταν ο κύρης του έφυγε για ταξίδι για μια εβδομάδα και τον άφησε να τριγυρνά στο περιφραγμένο οικόπεδό του. Τροφή και νερό του έδιναν οι γείτονες, μετά από συνεννόηση με το αφεντικό του. Ο λύγκας όμως δε μπόρεσε να προσαρμοστεί σε αυτή την κατάσταση κι άρχισε με τη χαρακτηριστική κραυγή του ν’ αναζητά το αφεντικό του, ξεσηκώνοντας όλη την περιοχή. Ο πάντα ήσυχος εξημερωμένος λύγκας έγινε ανήσυχος κι επιθετικός. Αρνούνταν να φάει και να κοιμηθεί, μόνο αλυχτούσε· ήταν το κλάμα του! Η αστυνομία που ήλθε, λόγω της αναστάτωσης που προκλήθηκε, δε μπόρεσε να τον πλησιάσει διότι αυτός αντιδρούσε κι όταν τον πίεσε πολύ ο λύγκας το «έσκασε» κι ανέβηκε στα γύρω δάση και από κει συνέχισε ν’ αλυχτά. Όταν το αφεντικό επίστρεψε και τον αντιλήφθηκε, αμέσως εμφανίστηκε και τον έριξε χάμω από τη χαρά του, γλείφοντάς τον ακατάπαυστα και κάνοντας πήδους πασίχαρης. Ήταν ικανός, εάν δεν τον ξανασυναντούσε, να πεθάνει από κατάθλιψη.
Αυτό το περιστατικό δείχνει με τον πιο καταφανή τρόπο την ισχυρή εξάρτηση των εξημερωμένων αγρίων ζώων από τα αφεντικά τους –ιδιαίτερα εδώ του λύγκα–, σε τέτοιο βαθμό που μελαγχολούν και πεθαίνουν εάν τους χάσουν ή απομακρυνθούν από κοντά τους. Όσο κι αν συγκινεί μια τέτοια κατάσταση, μολαταύτα δείχνει την ανοίκεια στη φύση των αγρίων ζώων αντιμετώπιση που γίνεται, η οποία είναι αποτέλεσμα της εξημέρωσής τους. Τα ζώα, παθολογικά εξαρτώνται και δεσμεύονται από το άτομο που τα μεγάλωσε και τα συντηρεί, έχοντας χάσει τον φύσει προσανατολισμό τους και τα ένστιχτά τους. Και φυσικά, λόγω αυτής της εξάρτησης, γίνονται αδύναμα να σταθούν στη φύση και ν’ αντεπεξέλθουν μόνα τους, χωρίς βοήθεια. Αποτελεί μιαν ανάρμοστη κατάσταση ικανοποίησης του κυρίαρχου ανθρώπου, που ως «θηριοδαμαστής» ενεργεί, κι όχι του ζώου, στο οποίο ασκείται μιαν παρά φύσιν πράξη, μιαν υποτέλεια, την οποία αυτό, όντας αποπροσανατολισμένο κι εξαρτώμενο, δεν κατανοεί και –ως συνέπεια– δεν αντιδρά, καταπιέζοντας τ’ άγρια ένστιχτά του –κοινώς: υποφέρει φυλακισμένο στις πρακτικές ικανοποίησης των ανθρώπων. Είναι οικολογική βαρβαρότητα και πράξη μη ηθική του πολιτισμένου ανθρώπου ν’ αποστερεί από το άγριο ζώο τη δυνατότητα να ζήσει ως φύσει άγριο και λεύτερο μετατρεπόμενο σε κατοικίδιο με την εξημέρωσή του· πολύ δε περισσότερο, να του αποστερεί τη δυνατότητα να γνωρίσει (ως μικρό που θα ημερωθεί) την ελευθερία της άγριας ζωής.

Η εξημέρωση του λύγκα συνιστά βασανισμό του…
Αποτελούσε λοιπόν μέχρι και τους πρόσφατους χρόνους μυστήριο η ζωή και η βιολογία του λύγκα. Για το λόγο τούτο −όπως συμβαίνει άλλωστε− είχε δημιουργηθεί ένας μύθος γύρω από αυτόν. Ο μύθος του συνδυάστηκε με τον τρόπο που ενεργούσε σύμφωνα με τις συνήθειές του και είχαν επιπτώσεις στους ανθρώπους και το περιβάλλον τους, διαμορφώνοντας την αρνητική τους άποψη για το ζώο. Ο λύγκας, κατά τη συγκεκριμένη αντίληψη, ήταν ζώο «φαντομάς», που σκοπό είχε να ικανοποιήσει τ’ άγρια ένστικά του και μόνον, με μακάβρια αποτελέσματα!!! Τούτο οδήγησε σε λανθασμένες αντιλήψεις των ανθρώπων προς το αθώο τούτο άγριο ζώο, και σε συμπεριφορές αρνητικές (κυνηγήθηκε ανελέητα ως επιβλαβές), που οδήγησαν έως και την εξαφάνισή του (βέβαια, η βασική και κύρια αιτία της μεγάλης μείωσης του πληθυσμού του λύγκα στην Ελλάδα είναι ο περιορισμός των βιοτόπων του) −αργότερα, η σχετική γνώση που αποκτήθηκε, άλλαξε τα δεδομένα, και οι άνθρωποι τον είδαν διαφορετικά, με σεβασμό και συμπαθητικά, όμως ήταν ήδη αργά, αφού η εξάλειψή του από περιοχές όπου κάποτε ευρίσκετο σε αφθονία, είχε επιτευχθεί!
Είναι «δαίμονας»;
Διαβάζουμε σε σχολικό εγχειρίδιο της «Φυσικής Ιστορίας» του 1969 ότι ο λύγκας είναι πολύ άγριο και αιμοβόρο ζώο –το «πλέον αιμοβόρον από τα αρπακτικά». Ότι επιτίθεται στα μικρά θηλαστικά (λαγούς, κατσίκια κ.ά.), αλλά και στα μεγαλύτερα (ελάφια, ζαρκάδια, μοσχάρια κ.ά.), αδιακρίτως. Ότι την ενέδρα του τη στήνει συνήθως ψηλά στα δένδρα, στα οποία σκαρφαλώνει με μεγάλη ευκολία και ταχύτητα. Από κει ορμάει καβάλα στη λεία του και καρφώνεται στο λαιμό της σαν τον βρικόλακα, της ρουφάει το αίμα και στη συνέχεια τής ανοίγει τις σάρκες με τα φοβερά του νύχια και την κατασπαράσσει. Ότι πνίγει πιο πολλά ζώα απ’ όσα χρειάζεται να φάει, από ευχαρίστηση. Ότι αφού πιεί το αίμα τους, στη συνέχεια τρώει το καλλίτερο κομμάτι τους και το υπόλοιπο το αφήνει για τους λύκους και τα τσακάλια. Συμπεραίνει: «Κατόπιν όλων αυτών δεν είναι καθόλου παράδοξον ότι καταδιώκεται σκληρώς». Καθώς και ότι: «Είναι πολύ επιβλαβές, για αυτό είναι ευτύχημα ότι δε γεννά πολλά νεογνά».

Ζώο επιβλαβές;…
Στο δε σχολικό εγχειρίδιο της «Ζωολογίας» του 1935 πληροφορούμαστε ότι, «από το καρτέρι του ρήσου δε γλυτώνει ούτε ο λύκος, γι’ αυτό το λόγο βγήκε η λαϊκή παροιμία: “Όπου φωνάζει ο Ρήσος, λύκος δεν πατάει…” Η δε φωνή του είναι τόσο φοβερή, που πιάνει πανικός τ’ αγρίμια του λόγγου μόλις ακουσθεί το ουρλιαχτό του». Στη φωνή του, στην κραυγή του, οφείλεται και τ’ όνομά του «λύγκας», από το «λύγξ», τη γνωστή σύσπαση του λάρυγγα, τον κοινό λόξυγκα που μας πιάνει και που μοιάζει με τον τρόπο του λύγκα όταν κυριεύεται από άγρια ορμή κι αλυχτά [επισημαίνουμε τη διάκριση στο αρχαίο «λύγξ», που είναι ο λόξιγκας, και στο «Λυγξ» (με κεφαλαίο πρώτο γράμμα και χωρίς τόνο), που είναι αστερισμός].
Με τέτοια φοβερή περιγραφή του λύγκα (του ρήσου), σαν την προηγούμενη, δεν ημπορεί να μη «φοβηθεί» ο κάθε ανυποψίαστος που θα τη διαβάσει, τα δε παιδιά που διδάσκονται το σχετικό μάθημα, σίγουρα θα μορφώσουν γνώμη ιδιαίτερα αρνητική για το ζώο αυτό, ότι αποτελεί το «τέρας» της ελληνικής φύσης. Σε τούτο βοήθησε και ο σχετικός μύθος, από τον οποίο απέρρευσε το λαϊκό του όνομα «ρήσος», τον οποίο θα παρουσιάσουμε αμέσως παρακάτω. Ένας μύθος που, βέβαια, δε γνώρισε την απήχηση του «κακού λύκου» των παραμυθιών, αλλά συμπλήρωνε τις ιστορίες των προγόνων για τα «κακά πλάσματα της φύσης». Ο λύγκας, στις ιστορίες αυτές, δεν ήταν ο «λιόντας» που φοβίζει αλλά ο «δαίμονας», το «τέρας» της ελληνικής υπαίθρου· όχι το κοινό κακό, όπως ο λύκος, αλλά το αποτρόπαιο. Και τούτο συνέβαινε παρά το γεγονός ότι επιθέσεις λύγκα δεν είχαν καταγραφεί σε ανθρώπους, καθώς αυτός συνηθίσει με την ανθρώπινη παρουσία να εξαφανίζεται! −μάλλον η μυθοποιημένα τρομερή συμπεριφορά του ενάναντια στ’ άλλα πλάσματα της φύσης δημιούργησε όλο αυτόν το φόβο. Ο δασολόγος Παναγιώτης Ζέρβας μάς λέγει στα «Κυνήγια στην Ελλάδα» ότι «ο ρήσος ρίχνεται στον άνθρωπο αν πληγωθεί ή καμιά φορά ζοριστεί». Ότι, «ρίχνεται με ταχύτητα γερακιού και προφταίνει να χώνει τα αιχμηρά του νύχια στο στήθος του ανθρώπου» (σελ. 143 της πηγής). Θυμούμαι τον παππού, που μεγάλωσε στα ορεινά των Αγράφων, ο οποίος μού έλεγε ιστορίες για το φοβερό τούτο ζώο, που τρομοκρατούσε την ελληνική ορεινή ύπαιθρο, τις οποίες άκουσε από τους προγόνους του. Ο ίδιος μού εξομολογήθηκε ότι ποτέ δεν είδε ρήσο, ούτε «καταστροφές του», αλλά πάντα τον αισθανόταν στο γύρω του, ως φόβο, λόγω των διηγήσεων −ήταν το κακό δαιμόνιο του μύθου στην ελληνική ύπαιθρο!

Εντυπωσιακός!!!
Ο «μύθος» του ρήσου έχει τις πηγές του στο μύθο του Ρήσου, του βασιλιά των Θρακών. Αυτός ο Ρήσος είναι γνωστός ως βασιλιάς των Θρακών, γιος του Ηιονέα (Ιλιάδα, Κ 435) ή, κατά τους μεταγενέστερους συγγραφείς, του Στρυμόνα και μιας από τις Μούσες (της Καλλιόπης, της Ευτέρπης ή της Τερψιχόρης). Ο Ρήσος συμμετείχε ως σύμμαχος του Πριάμου στον Τρωικό Πόλεμο, έφθασε όμως αργά, καθώς η πατρίδα του είχε δεχθεί επίθεση από τους Σκύθες κατά την εποχή που άρχισε ο Τρωικός Πόλεμος. Σκοτώθηκε μέσα στη σκηνή του από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα κατά τη νυκτερινή τους αποστολή κατασκοπείας, οι οποίοι και άρπαξαν τους κατάλευκους ίππους του – τον σκότωσε ο Διομήδης 13ον στην σειρά, αφού είχε σκοτώσει πρώτα τους 12 Θράκες του Ρήσου. Οι Ίπποι που εκλάπησαν, σύμφωνα με χρησμό, αν έτρωγαν τρωικό χόρτο και έπιναν νερό από τον Ξάνθο ποταμό, θα έσωζαν την Τροία. Όμως στον «Ρήσο» του Ευριπίδη μαθαίνουμε από την Μούσα πως θα ζητήσει από τη νύμφη, από την καρποποιό κόρη της θεάς Δήμητρας, ν’ αφήσει την ψυχή του Ρήσου, μιας και αυτή οφείλει να τιμήσει τον συγγενή του Ορφέα. Λέγει δε πως ο Ρήσος δεν πήγε στης γαίας το μαύρο χώμα, αλλά κρυμένος στης υπάργηρης χθόνας τα άντρα θα είναι ανθρωποδαίμων που το φως θα βλέπει του Ήλιου, προφήτης του Βάχκου, ζώντας παντοτινά στον βράχο του Παγγαίου, σεμνός θεός για εκείνους που τον ξέρουν.
Η έννοια του ανθρωποδαίμωνος θα πρέπει να γίνει κατανοητή μέσα στα πλαίσια των όσων λέγει ο Ιεροκλής όταν σχολιάζει τον 3ον στίχο των «Πυθαγορικών Χρυσών Επών»: «Και τους καταχθόνιους Δαίμονες να σέβεσαι, τελώντας τα νόμιμα». Η προσωνυμία του καταχθονίου Δαίμονα δεν ταιριάζει σε κανέναν άλλο παρά σε αυτόν που εκ φύσεως είναι άνθρωπος αλλά εκ καταστάσεως γίνεται Δαίμονας και δαήμων του Θεού, επειδή είναι το τρίτο γένος μέσα στις λογικές ουσίες και στρέφεται στη χθόνια ζωή. Επειδή, λοιπόν, όλοι οι άνθρωποι από αυτή την άποψη είναι χθόνιοι ως τρίτο γένος των λογικών όντων, και επειδή δεν είναι όλοι δαίμονες ή σοφοί, δικαιολογημένα έκανε το συνδυασμό ο Ιεροκλής και είπε καταχθόνιους δαίμονες τους σοφούς ανθρώπους. Γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι σοφοί ούτε όλοι οι σοφοί είναι άνθρωποι, αλλά και οι αγαθοί ήρωες και οι αθάνατοι θεοί, που είναι ανώτεροι από τους ανθρώπους, είναι σοφοί και αγαθοί. Δηλαδή ο Ρήσος, όντας μια ανθρώπινη ψυχή που κατέκτησε/στολίστηκε με την εν τη γενέσει αλήθεια και την αρετή, έγινε Καταχθόνιος Δαίμων = ανθρωποδαίμων = σοφός! Ο λαός, όπως το συνήθιζε να μεταφέρει τα μυθικά ή θεϊκά πρόσωπα ως στοιχεία της φύσης, είτε ως φυτά είτε ως ζώα, ζωοποίησε τον Ρήσο και τον είπε ρήσο, τον λύγκα δηλαδή. Παραφράζοντας όμως το μύθο και διαστρεβλώνοντας το νόημά του, θεώρησε ως δαίμονα με την κοινή έννοια τη ζωοποιημένη μορφή του βασιλιά, στο πρόσωπο του λύγκα, ενώ αυτός κατέληξε ως ανθρωποδαίμων να είναι χθόνιος σοφός! Ο λύγκας έγινε για το λαό με τα χρόνια ο «δαίμονας» της φύσης, το αιμοβόρο πλάσμα που σκοτώνει όσο περισσότερα θύματα μπορεί και πίνει το αίμα τους ωσάν τον βρικόλακα του έτερου μύθου στην Τρανσυλβανία. Έδωσε στο λύγκα εξαιρετικά αρνητικά χαρακτηριστικά, σε σημείο που κατά το παρελθόν έγινε αυτός πολύ μισητό πλάσμα και κυνηγήθηκε με σφοδρότητα.

Είναι «δαίμονας»;
Ένας άλλος μύθος, όχι τόσο στέρεος όσο ο προηγούμενος, θέλει το λύγκα ως ζωοποιημένη μορφή του κακούργου βασιλιά της Σκυθίας, που επιχείρησε να σκοτώσει τον Τριπτόλεμο, τον περίφημο ιερέα και ήρωα της Ελευσινιακής λατρείας, για να σφετερισθεί τη δόξα του. Ο Τριπτόλεμος εστάλη από τη θεά Δήμητρα στη Σκυθία για να μεταφέρει εκεί τα μεγάλα δώρα των Θεών, τα «Δημητριακά» της γεωργικής καλλιέργειας. Η Δήμητρα πρόλαβε το φόνο του Τριπτόλεμου από τον βασιλιά της Σκυθίας, μεταμορφώνοντας τον τελευταίο ως τιμωρία σε άγριο κι αιμοβόρο θηρίο, το λύγκα. Βλέπουμε δηλαδή ότι σε κάθε περίπτωση, σε όλους τους μύθους που αναφέρονται στο ρήσο, καταλήγει αυτός να είναι κακός και μισητός!
Η αντίληψη έτσι των ανθρώπων, όπως και του κράτους, ήταν απότοκο της «αδιαμφισβήτητης» άποψης για την κακότητα αυτού του άγριου (κι άμοιρου) ζώου. Και κυνηγήθηκε για τούτο. Διαβάζουμε σε μια άδεια κυνηγιού του 1934 ότι ο ρίσος (έτσι ονοματίζονταν στην άδεια ο λύγκας) κατατάσσεται στα επιβλαβή θηράματα, τα οποία φονεύονται, καθότι καθίσταται επικίνδυνος για τη ζωή του ανθρώπου στην ύπαιθρο και γιατί προξενεί καταστροφές στα οικόσιτα και τα νομαδικά ζώα, με τις επιθέσεις που πραγματοποιεί.
Δεν είναι μετά τούτων περίεργο το γεγονός ότι ο δασολόγος Παναγιώτης Ζέρβας, που τον αναφέραμε προηγουμένως, εντάσσει το 1961 στο πόνημά του «Τα κυνήγια στην Ελλάδα», το λύγκα στα θηρεύσιμα είδη, κάτι που αποτελούσε την επίσημη πολιτική του κράτους: να θεωρείται ο λύγκας επιβλαβές θήραμα. Δίνει μάλιστα κι οδηγίες για το κυνήγι του λύγκα: «Στην Ελλάδα δε ζουν πολλοί ρίσοι. Από όλη την Πελοπόννησο μονάχα στον Ταΰγετο ζουν μερικοί και κάπως περισσότεροι σ’ όλη την άλλη χώρα μας. Γι’ αυτό κάθε χρόνο σκοτώνονται λίγοι κι αυτοί σε τυχαία συναπαντήματα. Η κρυφή ζωή που κάνουν δε δίνει ευκαιρίες για συστηματικό κυνήγι. Αν όμως πιστοποιηθεί ότι σε κάποια ορισμένη θέση ζει κάποιος, μπορεί να κυνηγηθεί μοναχά με παγάνα. Τα καρτέρια θα πιάσουν διάβες στα πιο κλειστά, γιατί οι ρίσοι, αν εξαναγκαστούν ν’ αφήσουν τις θέσεις τους, συνηθίζουν να περνούν από τέτοια μέρη. Οι κυνηγοί πρέπει να προσέχουν πολύ και νάναι έτοιμοι να ντουφεκίσουν, γιατί όταν οι ρίσοι περπατούν δεν ακούγονται καθόλου και παρουσιάζονται κι εξαφανίζονται σαν φαντάσματα. Οι παγανιστάδες δεν πρέπει ν’ αφήνουν άψαχτη καμιά πυκνούρα, όπως ούτε και τα μεγάλα δένδρα, γιατί δεν είναι δύσκολο νάχουν κι εκεί απάνω κρυφτεί ρίσοι. Έτσι γλυτώνουν τον κόπο να ξαναπαγανίζουν από την αρχή, κανόνας που πρέπει να κρατιέται αν με την πρώτη παγανιά δε φάνηκε κανένας, γιατί, όσο και να προγκιχτούν, δε φεύγουν μακριά. (…) Ένας άλλος τρόπος, επίσης καλός αλλά λιγάκι φτωχός σ’ αποτέλεσμα, είναι τούτος. Ο κυνηγός σε φεγγαρόλουστες βραδιές κάνει καρτέρι σε μέρη όπου βρίσκονται ρίσοι. Κατά τις εννιά ή κι αργότερα όταν δεν ακούγεται ούτε ο παραμικρός θόρυβος, κράζει για λαγό. Μόλις σταματήσει το κράξιμο, που μάλιστα δεν πρέπει να το κρατήσει και πολύ, ετοιμάζεται και περιμένει. Μπορεί νάχει την τύχη να του παρουσιαστεί κανένας που θάρχεται για το λαγό. Σε κίνδυνο οι ρίσοι κάνουν μεγάλα πηδήματα και γρήγορες κινήσεις κι έτσι πετυχαίνουν να ξεφεύγουν αν ντουφεκιούνται με σφαίρα, κι όχι όπως πρέπει τότε με σκάγια χοντρά 000 ως λιγότερο 0. Και μια συμβουλή: Αν ο ρίσος δεν κεραυνοβοληθεί, μαζεύει μέσα στο ξεψύχισμά του τις τελευταίες του δυνάμεις και ρίχνεται. Τα νύχια του και κείνη ακόμα τη στιγμή, είτε για τα σκυλιά, είτε για τον κυνηγό, αν πλησιάσουν απρόσεκτα, είναι πολύ επικίνδυνα» (σελ. 145-146).

Όμορφο ζευγάρι…
Η ελληνική «τίγρης»
Η χώρα μας, και γενικότερα η Ευρώπη, δεν έχει το μεγάλο αίλουρο, δεν έχει τη μεγάλη γάτα, τον πάρδο της. Δεν έχει τίγρη, δεν έχει λιόντα, δεν έχει σαρκοβόρα θηλαστικά τέτοιου διαμετρήματος, που εξιτάρουν και ταυτόχρονα φοβίζουν. Τα δικά της θηλαστικά είναι στ’ ανθρώπινα μέτρα, είναι στα μέτρα της φύσης της. Οι βιότοποί της δεν το επιτρέπουν το πολύ ή το μεγάλο, αφού τα δυνάμενα εδώ λειτουργούν με υπερβάσεις και μεταβάσεις, θέλουν πλούτο κι όχι αφθονία, θέλουν τη στενότη κι όχι την απλότη. Η λιτότητα δίνει πλούτο, η φτωχότητα δεν είναι στειρότητα. Είναι η χώρα των ορίων και των προσήμων, ένας τόπος εναλλαγών και (βιο)ποικιλότητας, ένας τόπος χειμαρρικός ζωής κι όχι χιμαιρικός αυτής. Το μικρό και το απλό, ως υποκείμενο στέργεται στις ιδιαίτερες συνθήκες του τόπου, στις συνθήκες του ορίου και του υπερβατού, στο μεσογειακό περιβάλλον της μετάβασης από το λιτό στο πλησιαφαές, από το ελάχιστο στο «πλουσιότατον του ελαχίστου» (έκφραση Οδυσσέα Ελύτη). Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον αρμόζει και ημπορεί να σταθεί το δυνάμενο του μεγάλου, το δυνατό στο μετρημένο και στο μπόρειο. Ο μικρός αίλουρος συνεπώς ταιριάζει εδώ, όχι ο μεγάλος –όχι η τίγρης, όχι ο πάρδος, όχι ο λιόντας–, αυτός ο μικρός αίλουρος που έχει τη δυνατότητα, στην ομολογουμένως μεγάλη του απαίτηση, νάχει τόπο ικανοποιητικό στην προτίμησή του. Δεν έχει θέση συνεπώς εδώ η τίγρης, παρά ο λύγκας, κι είν’ αυτός ο «δικός μας» αίλουρος, η ελληνική «τίγρης».

Ωσάν τίγρης!..
Μοιάζει ο λύγκας, ως αίλουρος, με τίγρη −με ιδέα τίγρης έστω… Διαβάζω στη «Ζωολογία» του 1935, που προανέφερα, ότι είναι το ενδιάμεσο μεταξύ αγριόγατας και τίγρης. Παρομοιάζεται στο κείμενο αυτό ως μωρό τίγρης ή ως μεγάλος και χοντρός αγριόγατος. Διαφέρει στο ότι δεν έχει εκείνο το ραβδωτό τρίχωμα της τίγρης. Είναι όμως ένα «αναμαλλιάρικο τιγράκι». Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σαρκοφάγο θηλαστικό της Ευρώπης, μετά την αρκούδα και το λύκο. Το συνηθισμένο του χρώμα είναι ανακάτωμα από κοκκινωπό-καφετί με καστανά μπαλώματα. Στα σκέλια, στην κοιλιά και γύρω στα μάτια είναι συνήθως ασπριδερό. Η ουρά του είναι μαύρη. Το μπόι του φτάνει τα 65 εκατοστά, αλλά το μάκρος του ξεπερνάει το μέτρο. Ζυγίζει (ο βαλκανικός λύγκας) 12-35 κιλά, δηλαδή όσο ένα μικρό μοσχαράκι. Ζει 17-24 έτη. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, που του δίνουν ξεχωριστή εμφάνιση, είναι οι μαύρες φουντίτσες στα μυτερά του αυτιά, που γέρνουν ελαφρώς, καθώς και τα γένια του δεξιά κι αριστερά από το σαγόνι· είναι τα χαρακτηριστικά που του προσθέτουν το γκροτέσκο στοιχείο στην εμφάνισή του. Γεννάει σε προστατευόμενα μέρη, συνήθως σε σπηλιές, 3-4 μικρά, που μοιάζουν με νεογέννητα γατάκια. Λόγω της υπερπροστασίας των νεογέννητων και της έγνοιας του γι’ αυτά, αισθάνεται συνεχή ανασφάλεια, και για το λόγο αυτό μπορεί ν’ αλλάξει έως και 12 φωλιές μέχρι να θεωρήσει ασφαλές το μέρος όπου θα παραμείνει.
Κυκλοφορεί τη νύχτα, βοηθούμενος σε αυτό και από την πολύ καλή όρασή του στο σκοτάδι· σε αντίθεση με την ημέρα, που η όρασή του δεν είναι τόσο καλή –λέμε, για την εξαιρετική όραση του λύγκα τη νύχτα: «μάτι λυγκός…» Η όραση του λύγκα είναι έξι φορές πιο ευαίσθητη από του ανθρώπου στο σκοτάδι. Κυνηγά μ’ ενέδρες που στήνει στα όρια του δάσους έχοντας μεγάλη υπομονή στο καρτέρι του, αφού μπορεί να μείνει κρυμμένος επί πολλές ώρες μέχρι να θεωρήσει κατάλληλη τη στιγμή της επίθεσής του. Έχει εξαιρετική ακοή και μπορεί ν’ ακούσει το πέρασμα ενός ζώου ή τα βήματα ανθρώπων από απόσταση 500 μέτρων. Δεν έχει καλή όσφρηση, όπως εξάλλου όλα τα αιλουροειδή, γι’ αυτό και πλησιάζει για να οσφριστεί· περισσότερο λειτουργεί με τις άλλες αισθήσεις. Παρά την αιλουροειδή φύση του, δε βοηθιέται από την κατατομή του, αλλά και από τη μικρή καρδιά του σε σχέση με το σώμα του, στο να τρέχει γρήγορα, γι’ αυτό και προτιμά την ενέδρα κι όχι το κυνήγι του θύματός του – προτιμά να συλλαμβάνει από τον λαιμό ή το μουσούδι τα θύματά του, κι αφήνει μικρά σε έκταση και πιο εστιασμένα ίχνη. Κινείται σε μεγάλες επικράτειες των 250-300 τ.χλμ. Παρά τη «δαιμονοποίηση» του λύγκα σε σχέση με τις συνήθειές του, τούτη, που εντάσσεται στη σχετική μυθοπλασία που έχει αναπτυχθεί, είναι αληθής, ότι σκοτώνει (συνήθως πνίγει) περισσότερα θύματα απ’ όσα μπορεί να φάει, επιλέγοντας για την τροφή του τα καλλίτερα κομμάτια. Λέγει ο Παναγιώτης Ζέρβας: «Δεν είναι πολυφαγάς. Όλα κι όλα όμως. Το κρέας που θα φάει το θέλει νάναι από φρεσκοσκοτωμένο ζώο από τον ίδιον. Γι’ αυτό όπου φανεί αλλοίμονο στ’ άλλα ζωντανά. Σωστή θεομηνία» (Ζέρβας Π., «Τα κυνήγια στην Ελλάδα», έκδοση του Υπουργείου Γεωργίας, Αθήναι 1961, σελ. 144).

Εποχή ζευγαρώματος…
Πρόκειται για εδαφικό και, σε γενικές γραμμές, μοναχικό ζώο, όμως δεν έχει πρόβλημα ν’ αναρριχηθεί σε δένδρα χάρη στα μυτερά και μεγάλα νύχια του, τα οποία είναι κρυμμένα και φαίνονται όταν τεντώσει το σώμα του. Στα δένδρα ανεβαίνει για καρτέρι κι όχι για να ραχατέψει ή να κοιμηθεί –για τον ύπνο προτιμά το έδαφος και συνήθως τη φωλιά του. Περιγράφει χαρακτηριστικά ο Παναγιώτης Ζέρβας: «Θα πέσει από το δένδρο στο θύμα του σα μπόμπα και ως αυτό να καταλάβει τι του γίνεται, τα νύχια και τα δόντια του θάχουν μπηχτεί στις σάρκες του και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα θάχει καταξεσχιστεί» (Ζέρβας Π., «Τα κυνήγια στην Ελλάδα», έκδοση του Υπουργείου Γεωργίας, Αθήναι 1961, σελ. 144). Ο λύγκας είναι καλός κολυμβητής και δεν απορρίπτει για τη διατροφή του τα ψάρια του γλυκού νερού, τα οποία συλλαμβάνει σχετικά εύκολα. Θέλει την πλήρη εξουσία στο ενδιαίτημά του και την κατάλληλη έκταση για να υποστηριχθούν οι απαιτήσεις στη λεία του. Μάλιστα «δεν το κουνά» από τα μέρη που έχει τροφή, διότι, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Ζέρβα, «είναι τεμπέλης, οπότε γιατί να φύγει αφού περνάει τόσο καλά; Δεν κρατάει του λύκου την τακτική να ξεμακραίνει από το στέκι του». Αυτό τον φέρνει σε σύγκρουση με τον άνθρωπο που δραστηριοποιείται στα εκεί εδάφη (ως κτηνοτρόφος, ως γεωργός, ως υλοτόμος, ως λατόμος, ως μελισσοκόμος, ως οικιστής κ.ά.), κάτι που οδήγησε στο παρελθόν να κυνηγηθεί απηνώς, εξαφανιζόμενος τελικά από τις περιοχές συστηματικής κι έντονης δραστηριοποίησης του ανθρώπου.
Στ’ αρχαία χρόνια, πληροφορούμαστε από τον Ξενοφώντα στον «Κυνηγετικό του», οι λύγκες, μαζί με άλλα άγρια θηρία, αφθονούσαν στα βουνά της ηπειρωτικής χώρας. Λέγει σχετικά ο συγγραφέας: «Λέοντες δε, παρδάλεις, πάνθηρες, λύγκες, άρκτοι και τ’ άλλα, όσα εστί τοιαύτα θηρία, αλίσκεται, τα μεν εν ξέναις χώραις περί το Παγγαίον όρος και το Κίττον, τον υπέρ της Μακεδονίας, τα δε εν τω Ολύμπω και Μυσίω και εν Πίνδω, τα δε εν Νύση τη υπέρ της Συρίας και προς τοις άλλοις όρεσιν, όσα οία τ’ εστί τρέφειν τοιαύτα». Σήμερα στη χώρα μας ο λύγκας εξαπλώνεται σε μια δασώδη περιοχή στη βορειοδυτική Ελλάδα, στα σύνορα με την Αλβανία και ΠΓΔΜ, όπου και πηγαινοέρχεται στις χώρες αυτές και τη δική μας, κινούμενος στην ορεινή διασυνοριακή περιοχή. Παλιότερα τον βρίσκουμε πολύ νότια στην ηπειρωτική χώρα, έως τον Ταΰγετο, ενώ τελευταία νοτιότερη παρουσία του αναφέρθηκε στην Οίτη τη δεκαετία του 1960 [σχετική πληροφορία βρίσκουμε στα «Δασικά Χρονικά» (τεύχος 111ο/112ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1968]. Επιβεβαιωμένη παρουσία λύγκα εντοπίστηκε στη Βόρεια Πίνδο στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι επιβιώνουν περίπου 7.000 λύγκες.

Μικρούλι λυγκάκι…

Μαμά και μωρό…
Ο λύγκας στην Ελλάδα απειλείται με εξαφάνιση. Οι αιτίες γι’ αυτό βρίσκονται στο ανηλεές κυνήγι του πριν το 1970, ως επιβλαβές θήραμα, λόγω των επιθέσεών του σε οικόσιτα και κτηνοτροφικά ζώα, τα οποία αποτελούσαν, από ένα χρονικό σημείο κι έπειτα τη λεία του. Τούτο οφείλεται στην επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας στους βιοτόπους του, τους οποίους περιόρισε κι υποβάθμισε με τις δραστηριότητές του, μεταφέροντας εκεί τα εν δυνάμει θύματά του (τα οικόσιτα και κτηνοτροφικά ζώα). Κτηνοτρόφοι και κάτοικοι των ορεινών χωριών κυνηγούσαν τον λύγκα ως επικηρυγμένο ζώο λόγω των «ζημιών» που προξενούσε. Τον κυνηγούσαν επίσης και για τη γούνα του, που είναι από τις πιο ακριβές στην αγορά, καθώς είναι πυκνή και με μακριά τρίχα! Επίσης, ο άνθρωπος με το κυνήγι εξαφάνισε ή περιόρισε σε μεγάλο βαθμό τα μικρά οπληφόρα (το ζαρκάδι, το ελάφι, το αγριόγιδο) ή τα μικρότερα ζώα (όπως ο λαγός), που αποτελούσαν μέρος στην τροφική αλυσίδα του λύγκα. Οι βιότοποί του, τέλος, περιορίστηκαν δραματικά, με την καταστροφή των δασών (κυρίως της δρυός) για τη δημιουργία βοσκοτόπων ή γι’ ανθρώπινες χρήσεις, αλλά και λόγω ανάπτυξης της υλοτομίας κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970.
Ο ρήσος, ο λύγκας, το ιδιαίτερο αυτό και περίεργο πλάσμα, δημιούργησε με τον τρόπο ζωής του το «μύθο του». Δεν ανήκει κάπου, είναι ένας περιφερόμενος, ένας αχαρτογράφητος, ένας «τσιτσερόνε» της φύσης. Για το λόγο τούτο δεν τον θεωρούμε στενά, δεν τον εντοπίζουμε τοπικά, αλλά τον προσδιορίζουμε μακρο-περιφερειακά, σε μεγάλες γεωγραφικές ενότητες, οπού η φύση και οι συνθήκες τον ευνοούν. Κάποτε η Ελλάδα τον «ήθελε», γιατί είχε τη φυσικότητα να τον δεχτεί, γιατί οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες δε λειτουργούσαν σε βάρος της φύσης και των συνθηκών της. Με τα χρόνια, όταν ο Έλληνας απαίτησε πεδία δράσης στον, ούτως ή άλλως, περιορισμένο φυσικό χώρο, ο λύγκας άρχισε ν’ αποδιώχνεται· είτε βιαίως (με τη θήρευσή του ως επιβλαβές), είτε ομαλώς, με την οικιοθελή απομάκρυνσή του, αφού δεν ανέχεται να καταπιέζεται με την υποβάθμιση ή καταστροφή των βιοτόπων του. Ο λύγκας έτσι, όλο και «ανέβαινε» στη χώρα, ώσπου κατέληξε στα βορεινά σύνορά της, όπου βρήκε τόπους ικανούς να τον κρατήσουν. Δεν είναι όμως σίγουρη κι εκεί η εγκατάστασή του –τίποτε δεν είναι βέβαιο σε αυτόν! Και τούτο διότι εάν «δυσανασχετήσει», εάν κάτι τον θίξει, θ’ απομακρυνθεί κι από εκεί. Ο λύγκας δεν είναι «Έλληνας», ούτε «πολίτης» κάποιας άλλης χώρας. Αλλάζει κράτη κι «εθνικότητα» αναλόγως των συνθηκών και των καταστάσεων. Ανήκει στη φύση, στην πάγκοσμη της προσαρμογής του φύση, αρκεί αυτή νάναι καθαρή κι ανόθευτη, νάναι φύση της ολότητας και της ισορροπίας. Όταν δεν τη βρίσκει, φεύγει…

Tου Αντώνιου Β. Καπετάνιου
ΠΗΓΗ http://dasarxeio.com

Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ


ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦIΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΑΠΑ
Τμήμα: Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας
ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 46 ΤΚ: 10438 ΑΘΗΝΑ Τηλ.: 2105271630 Φαξ.: 2102125693
Email: ve46u046@minagric.gr

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Μ.Σ.Ε.)
ΚΟΥΜΑ 4, ΤΚ 41222 – ΛΑΡΙΣΑ Τηλ.: 2410 – 533366 & 549724 Φαξ: 2410 - 549725
E-mail: omse@otenet.gr, info@otenet.gr

ΠΑΣΕΓΕΣΚΗΦΙΣΙΑΣ 16 ΤΚ 11526 – ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ Τηλ.: 210 - 775789 & 7783712

ΕΘΝΙΚΗ ΔΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΥΨΕΛΗΣ
ΚΕΡΑΜΕΩΝ 10-12, ΤΚ 10436 – ΑΘΗΝΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ – ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΘΕΣ/ΚΗΣ:
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ, ΠΑΝΕΠ. ΘΥΡΙΔΑ 277, ΤΚ 54006 – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Τηλ.: 2310-472983 Φαξ.: 2310-471939

ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ «ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ»26ο ΧΛΜ. ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ – ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ
ΤΚ 57006 – ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τηλ: 23960 - 23362 & 23318

ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΘΗΝΩΝΝΕΑΠΟΛΕΩΣ 25 ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15310 – ΑΘΗΝΑ
Τηλ: 210 6399366 Φαξ:210 6006995

ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ
ΤΚ: 63200 - Ν. ΜΟΥΔΑΝΙΑ Τηλ: 23730-91297 Φαξ: 23730-91676

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΝΙΩΝ (Μ.Α.Ι.Χ.)ΤΚ: 73100 – ΧΑΝΙΑ Τηλ: 28210 - 35000 Φαξ: 28210 - 35001

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝΤΚ: 57006 – ΛΟΥΤΡΑ ΘΕΡΜΗΣ-ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΘΕΣ/ΚΗΣ Τηλ: 2310 - 461171

ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΚΡΗΤΗΣΒΙΟ.ΠΑ. ΧΑΝΙΩΝ Τηλ.: 28210 – 801501

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΜΕΛΙΟΥΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 69 ΤΚ 15231 – ΧΑΛΑΝΔΡΙ
Τηλ.: 210 – 5751896-8 Φαξ: 210 - 5717113

ΠΗΓΗ ΟΜΣΕ

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ 6η συνεδρία






Γ’ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
 

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΣΑΒΒΑΤΟ: 15 Νοεμβρίου 2014

6η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προϊόντα κυψέλης: ποιότητα, ασφάλεια, ταυτοποίηση

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΜΕΛΙΟΥ

(ομιλητής:Γ.Κόμητας)


Γ. Κόμητας
Διεύθυνση Κτηνιατρικής Περιφέρειας Πελοποννήσου
Η εγκατάσταση και εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας Τροφίμων (Σ.Δ.Α.Τ.) στις εγκαταστάσεις συσκευασίας μελιού διασφαλίζει την υγεία των καταναλωτών και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αδειοδότηση / καταχώρηση των εγκαταστάσεων αυτών με βάση τις απαιτήσεις του Καν 852/2004 Ε.Ε. Ένα Σ.Δ.Α.Τ. περιλαμβάνει:
α) Την εφαρμογή κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής και
β) Την εφαρμογή διαδικασιών με βάση τις αρχές του HACCP.
Η εφαρμογή κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής περιλαμβάνει:
  1. Την κατάλληλη κατασκευή και εξοπλισμό της εγκατάστασης.
  2. Τον έλεγχο στην ά ύλη (μέλι) και στα υλικά συσκευασίας.
  3. Την υγιεινή των χώρων (καθαρισμός - απολύμανση).
  4. Τον έλεγχο των θερμοκρασιών.
  5. Την εφαρμογή μυοκτονίας - εντομοκτονίας.
  6. Τον έλεγχο της ποιότητας του νερού.
  7. Την υγιεινή και την εκπαίδευση του προσωπικού.
  8. Την ιχνηλασιμότητα.
  9. Την διαχείριση των απορριμμάτων και υγρών αποβλήτων.
Η εφαρμογή διαδικασιών με βάση τις αρχές του HACCP περιλαμβάνει την εγκατάσταση ενός συστήματος το οποίο αναγνωρίζει τους κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων που παράγονται σε μία επιχείρηση και λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από τον παραγωγό με τον έλεγχο Σημείων Ελέγχου (ΣΕ) και Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου (ΚΣΕ) στην παραγωγική διαδικασία. 
 
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΥΨΕΛΗΣ-ΥΓΕΙΑ ΜΕΛΙΣΣΩΝ
(ομιλητής:M.Καραζαφείρης)


Κ. Μ. Κασιώτης, Π. Αναστασιάδου και Κ. Μαχαίρα
Εργαστήριο Τοξικολογικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Εκάλης 7, Κηφισιά 14561
Η ανίχνευση υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων (γ.φ.) στους ιστούς των μελισσών, και στα προϊόντα κυψέλης αποτελεί σημαντικό πεδίο έρευνας στο τομέα της μελισσοκομίας, της αναλυτικής χημείας αλλά και της οικοτοξικολογίας.

Κατά το τρέχον έτος (2014) σημαντικός αριθμός δειγμάτων μελισσών, γύρης, μελιού, κηρήθρας και βασιλικού πολτού έχει σταλεί στο ΜΦΙ από αρχές αλλά και ιδιώτες μελισσοκόμους με σκοπό τον προσδιορισμό υπολειμμάτων γ.φ., μετά από περιστατικά θανάτων μελισσοσμηνών. Η ανάλυση των δειγμάτων πραγματοποιήθηκε με πολύ-υπολειμματική μέθοδο 115 δραστικών ουσιών βασισμένη στην Υγρή Χρωματογραφία Φασματομετρίας Μάζας Τριπλού Τετραπόλου με Ιοντισμό Ηλεκτροψεκασμού (HPLC-ESI-MS/MS). Η εκχύλιση των γ.φ. από το εκάστοτε μητρικό υλικό (μέλισσες, μέλι, γύρη, κηρήθρα και βασιλικό πολτό) και η κατεργασία του δείγματος βασίστηκε σε τροποποίηση της μεθόδου QuEChERS.

Συγκεκριμένα μέχρι και τα μέσα Σεπτέμβρη 2014 στο ΜΦΙ εστάλησαν για ανάλυση υπολειμμάτων γ.φ. πενήντα εννέα (59) δείγματα νεκρών μελισσών, επτά (7) δείγματα μελιού, οκτώ (8) δείγματα γύρης, μία (1) κηρήθρα και ένα (1) δείγμα βασιλικού πολτού. Οι περιοχές από τις οποίες εστάλησαν τα δείγματα, αυτές ήταν: Αττική, Κως, Κεφαλλονιά, Αχαΐα, Χαλκιδική, Αρκαδία, Καλαμπάκα, Λακωνία, Ζάκυνθος, Κορινθία, Αργολίδα, Καβάλα, Αμοργός, Άνδρος, Αριδαία, Κρήτη, Πάρος, Λευκάδα. Στους ιστούς των νεκρών μελισσών ανιχνεύτηκαν 13 δραστικές ουσίες σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονταν από 2.4 έως 30500 ng/g σωματικού βάρους μέλισσας, πράγμα το οποίο βεβαιώνει την συσσώρευση των ουσιών αυτών στις μέλισσες. Είναι αξιοσημείωτο ακόμη ότι ένα ποσοστό της τάξεως του 78% από τα δείγματα (46 θετικά εκ συνόλου 59) των νεκρών μελισσών ήταν θετικό σε τουλάχιστον μία δραστική ουσία. Από τα 7 δείγματα μελιού μόνο το ένα ήταν θετικό σε μία δραστική ουσία, ενώ από τα 8 της γύρης το 50% ήταν θετικό σε τουλάχιστον μία δραστική. Τέλος το ένα δείγμα κηρήθρας και το δείγμα βασιλικού πολτού ήταν θετικά σε τουλάχιστον ένα γ.φ.

Συμπερασματικά, τα παραπάνω αποτελέσματα υποδηλώνουν την αναγκαιότητα συνεχούς ελέγχου των υπολειμμάτων γ.φ. στις μέλισσες και τα προϊόντα κυψέλης ενώ παράλληλα, τονίζουν την σημασία ενθάρρυνσης από την Πολιτεία, ερευνητικών έργων-δράσεων τα οποία παρέχουν στους μελισσοκόμους και σε όσους εμπλέκονται στη Μελισσοκομία σημαντική γνώση στο πολυ-παραγοντικό θέμα της ορθής διαχείρισης της μελισσοκομίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του εξαιρετικά σοβαρού προβλήματος της θνησιμότητας των μελισσών. 
 
 
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ
(ομιλητής:Σ.Καραμπουρνιώτη)


Σ. Καραμπουρνιώτη 1, Σ. Σκαρέας2, Ν. Γρηγοριαδου1, Χ. Σπυριδάκη1
1 ΑΤΤΙΚΗ Πίττας, Διεύθυνση Διασφάλισης Ποιότητας
2 ΑΤΤΙΚΗ Πίττας Τμήμα Αγορών και Ανάπτυξης Μελισσοκομίας
Το μέλι είναι ένα τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας που λόγο της σύστασης του θεωρείται περισσότερο ασφαλές σε σχέση με άλλα τρόφιμα. Θα συζητήσουμε τους φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς κινδύνους που πρέπει να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν, σε μια μικρή ή και μεγάλη μονάδα τυποποίησης. Γενικά, το μέλι δεν αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους αλλοίωσης ή υποβάθμισης. Η μέλισσα παράγει ένα άριστο προϊόν, επομένως η όποια παρέκκλιση οφείλεται αποκλειστικά στις διαδικασίες που ακολουθεί ο μελισσοκόμος και στη συνέχεια ο τυποποιητής.

Οι φυσικοί κίνδυνοι μπορούν να μειωθούν με προσεκτικούς μελισσοκομικούς χειρισμούς κατά τη διάρκεια του τρύγου και μέχρι την συσκευασία. Οι χημικοί κίνδυνοι αφορούν κυρίως σε επεμβάσεις του μελισσοκόμου για αντιμετώπιση ασθενειών των μελισσών, αλλά και σε εξωγενείς παράγοντες (π.χ. φυτοφάρμακα). Οι βιολογικοί κίνδυνοι αναφέρονται κυρίως σε ζυμώσεις («ξίνισμα») που οφείλονται συνήθως στις συνθήκες αποθήκευσης..

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕΛΙΟΥ: ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
(ομιλητής:Π.Γιώτσιου)


Π. Γώτσιου1, Γ. Μοσχίδης2, Μ. Δήμου3
1 Εργαστήριο αναλυτικής χημείας, Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων
2 Εργαστήριο ανάλυσης μελιού, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
3 Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, Τμήμα Γεωπονίας Α.Π.Θ.


Στην εργασία παρουσιάζονται τα κύρια σημεία της μεθοδολογίας της μικροσκοπικής ή γυρεοσκοπικής εξέτασης του μελιού (μελισσοπαλυνολογική ανάλυση): παρασκευή δείγματος, αναγνώριση γυρεόκοκκων, καταμέτρηση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Ακόμη, συζητιούνται τα πλεονεκτήματα της ανάλυσης για την ταυτοποίηση της βοτανικής προέλευσης των μελιών και τα σημεία στα οποία μπορούν να υπεισέλθουν υποκειμενικοί παράγοντες και να υπάρχει παραλλακτικότητα μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων. Τέλος, τονίζεται η ανάγκη ύπαρξης πρότυπων δειγμάτων αναφοράς και γυρεολογικού άτλαντα για τη σωστή αναγνώριση των γυρεόκοκκων, καθώς και η εναρμόνιση των κριτηρίων που χρησιμοποιούν οι αναλυτές για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
 
"ΔΙΑΣΤΑΣΗ" ΩΣ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ - ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
(ομιλητής:Χρ.Τανανάκη)


Χρ. Τανανάκη, Δ. Κανέλης, Β. Λιόλιος, Μ. Δήμου, Εμ. Καραζαφείρης,
Γ. Γκόρας, Α. Θρασυβούλου
Εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας, Τμήμα Γεωπονίας, Σχολή Γεωπονίας Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,
e-mail: tananaki@agro.auth.gr
Η ενζυμική δράση της διαστάσης χρησιμοποιείται ως κριτήριο ποιοτικού ελέγχου του μελιού και συχνά οι μειωμένες τιμές της συνδυάζονται με τη νοθεία και την θερμική επεξεργασία του προϊόντος. Η παράμετρος αυτή φαίνεται να παρουσιάζει μεγάλη παραλλακτικότητα και να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως, η διατροφή της μέλισσας, ο ρυθμός συλλογής, η βοτανική προέλευση, η επεξεργασία και οι θερμοκρασίες αποθήκευσης του μελιού. Το γεγονός αυτό δημιουργεί συχνά προβλήματα κατά την διάρκεια του ποιοτικού ελέγχου του μελιού.

Προκειμένου να ερευνηθεί η φυσική παραλλακτικότητα της διαστάσης, μελετήθηκαν δυνητικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τις τιμές αυτού του ενζύμου. Τα ερευνητικά αποτελέσματα έδειξαν μεγάλη διακύμανση της διαστάσης, τόσο μεταξύ των μελισσιών του ίδιου μελισσοκομείου, όσο και μεταξύ των πλαισίων της ίδιας κυψέλης, με την σχετική τυπική απόκλιση στην πρώτη περίπτωση να είναι μεγαλύτερη από 20% και στην δεύτερη να είναι της τάξης του 4%. Αρνητική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ του ρυθμού συλλογής του φυτικού χυμού και των τιμών της διαστάσης του παραγόμενου μελιού (r = -0,834, p = 0,079), γεγονός που οφείλεται στην περιορισμένη δυνατότητα επεξεργασίας και εμπλουτισμού του προϊόντος από τις μέλισσες. Στην γρήγορη συλλογή του μελιού μπορούν να αποδοθούν και οι χαμηλές τιμές διαστάσης σε ορισμένα είδη μελιού, όπως του μελιού πορτοκαλιάς και του πευκόμελου . Ακόμη και σε πειραματικά μελίσσια υψηλής δυναμικότητας (πληθυσμού 14 με 19 πλαισίων), που τοποθετήθηκαν σε πευκοδάσος κατά την διάρκεια έντονης μελιτοφορίας, το συλλεγόμενο μέλι παρουσίασε χαμηλές τιμές διαστάσης (μέσος όρος 13,8 DN). Επομένως, η χαμηλή ενζυμική δράση που παρουσιάζει το πευκόμελο και δημιουργεί προβλήματα στους μελισσοκόμους κατά τη διάθεση, αποδίδεται στην υψηλή ταχύτητα συλλογής του. Αξιοσημείωτο είναι ότι στα εικοσιτέσσερα δείγματα ανοιξιάτικου πευκόμελου συλλογής 2007, έτους που χαρακτηρίστηκε από υψηλή παραγωγή, ο μέσος όρος της διαστάσης ήταν 4,4 DN. Εκτός από την φυσική παραλλακτικότητα της διαστάσης, χαμηλές τιμές παρατηρούνται και από λανθασμένους μελισσοκομικούς χειρισμούς, όπως η τροφοδοσία κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας, η θέρμανση σε υψηλές θερμοκρασίες και η μακρόχρονη αποθήκευση του μελιού. Αυτές οι πρακτικές με κατάλληλη καθοδήγηση μπορούν να αποφευχθούν, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. Οι φυσικές όμως αποκλίσεις της δράσης του ενζύμου διαστάση δεν μπορούν να ελεγχθούν, γι' αυτό και η χρήση του συγκεκριμένου ποιοτικού κριτηρίου του μελιού τίθεται υπό συζήτηση.



ΟΙ ΠΟΛΥΦΑΙΝΟΛΕΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
                          (ομιλητής:Ε.Αλυσσανδράκης)


Χ. Τράκα1, Ε. Αλυσσανδράκης1,2, Ειρήνη Αναστασάκη3, Π. Χαριζάνης1 και Δ. Λαζαράκης1
1. Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, melissa@aua.gr
2. Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης
3. Εργαστήριο Γενικής Χημείας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η πρόπολη είναι ένα από τα πολυτιμότερα και αινιγματικά προϊόντα της μέλισσας με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Έχει αποδειχθεί ότι κατέχει ένα ευρύ φάσμα βιολογικών δραστηριοτήτων (αντιμικροβιακή, αντιϊική, αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική, κ.λπ.), λόγω των διαφορετικών συστατικών της.
Η χημική σύνθεση της πρόπολης είναι ιδιαίτερα μεταβλητή και εξαρτάται κυρίως από την τοπική χλωρίδα. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε ο προσδιορισμός των ολικών φαινολικών συστατικών (ΟΦΣ) με τη μέθοδο Folin- Ciocalteau, και εκτιμήθηκε η αντιοξειδωτική ικανότητα με τις μεθόδους DPPH και ABTS 123 αιθανολικών εκχυλισμάτων πρόπολης από 15 περιοχές της Ελλάδας. Η περιεκτικότητα ΟΦΣ κυμάνθηκε μεταξύ 1 και 203 mg CAE/gr πρόπολης. Τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα είχαν τα δείγματα από τη Βοιωτία και τη μικρότερη αυτά της Λακωνίας με μέση τιμή 161,4 και 7,82 mg CAE/gr πρόπολης, αντίστοιχα. Δείγματα που συλλέχθηκαν από περιοχές με λεύκες (Βοιωτία) παρουσίασαν μεγαλύτερες τιμές.
Αντίθετα, δείγματα από περιοχές με δέντρα που παράγουν ρητίνη (Χίος), αλλά και από περιοχές με φτωχή βλάστηση (Κύθνος) είχαν πολύ χαμηλές τιμές. Αναφορικά με τη δοκιμή DPPH, η μέση τιμή για όλα τα δείγματα ήταν 874,9 mg Trolox/gr πρόπολης (εύρος τιμών 37-7899 mg Trolox/gr πρόπολης). Ενώ, η μέση τιμή της δοκιμής ΑΒΤS ήταν 832,5 mg Trolox/gr πρόπολης, (50-3552 mg Trolox/gr πρόπολης). Τη μεγαλύτερη τιμή παρουσίασαν τα δείγματα της Βοιωτίας και στις δυο μεθόδους, με τα δείγματα από τη Λακωνία να έχουν τη χαμηλότερη τιμή με τη μέθοδο DPPH και αυτά από την Κύθνο με την ABTS. Θετική γραμμική συσχέτιση παρουσιάζουν οι τρεις μέθοδοι (R2 Folin- Ciocalteau - ABTS=0,8399, R2 DPPH - ABTS =0,7189, R2 Folin- Ciocalteau - DPPH=0,6164). Επιπλέον, συγκρίνοντας τα δείγματα ανά εποχή συλλογής, δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές, τα ανοιξιάτικα ωστόσο δείγματα, είχαν χαμηλότερες τιμές.
Από τα αποτελέσματα είναι σαφές η παραλλακτικότητα δειγμάτων ελληνικής πρόπολης ως προς την περιεκτικότητα σε ΟΦΣ και το αντιοξειδωτικό τους δυναμικό είναι πολύ μεγάλη και συνδέεται άρρηκτα με την χλωρίδα της περιοχής όπου βρίσκονται οι μέλισσες.




ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΧΗΜΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΓΥΡΗΣ ΧΩΡΙΣ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
(ομιλητής:Α.Θρασυβούλου)


Β. Λιόλιος, Χρ. Τανανάκη, Μ. Δήμου, Δ. Κανέλης, Α. Θρασυβούλου
Εργ. Μελισσοκομίας_Σηροτροφίας , ΑΠΘ
Είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστεί γενικά η χημική σύνθεση της γύρης, γιατί αποτελείται από σβώλους γύρης που προέρχονται από διαφορετικά φυτά. Το κάθε φυτό δίνει γύρη με διαφορετική χημική σύσταση. Ακόμα και η γύρη η οποία συλλέγεται από το ίδιο μελίσσι στην ίδια τοποθεσία διαφέρει στις διάφορες εποχές λόγω των διαφορών που υπάρχουν στην βοτανική προέλευση των σβώλων γύρης που αποτελούν το τελικό προϊόν. .

Έχοντας αυτά υπόψη, αναπτύξαμε μέθοδο με την οποία μπορούν να διαπιστωθούν τα βασικά συστατικά της γύρης χωρίς χημική ανάλυση. Η μέθοδος στηρίζεται στον διαχωρισμό των σβώλων γύρης που αποτελούν ένα συγκεκριμένο δείγμα, τον υπολογισμό της αναλογίας συμμετοχής των σβώλων αυτών στο μείγμα και τη βοτανική τους προέλευση. Με βάσει τα στοιχεία αυτά υπολογίζεται η χημική σύνθεση της γύρης από την τράπεζα δεδομένων που δημιούργησε το Εργαστήριο Μελισσοκομίας αναλύοντας τη γύρη των κυριότερων μελισσοκομικών φυτών της χώρας.



Η εφαρμογή της μεθόδου προϋποθέτει ότι η γύρη ενός φυτού που συλλέγεται από διαφορετικές περιοχές έχει παρόμοια σύσταση. Για να διαπιστωθεί εάν η συνθήκη αυτή ισχύει συλλέχτηκε γύρη από λαδανιά (Cistus sp.) και σιναπιού (Sinapis sp) από 11 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, καθώς επίσης και από 2 περιοχές της Κύπρου και δύο της Βουλγαρίας και αναλύθηκαν όσο αφορά τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια, τα ζάχαρα και εννέα διαφορετικά ιχνοστοιχεία, Βρέθηκε ότι οι πρωτεΐνες, τα λιπίδια και 4 από τα ιχνοστοιχεία (P, Mg, K, Ca) δεν διέφεραν σημαντικά και άρα η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί. Αντίθετα βρέθηκε ότι η γύρη του ιδίου φυτού που συλλέγεται από διαφορετικές περιοχές της χώρας διαφέρει σημαντικά όσο αφορά τα ζάχαρα και τα ιχνοστοιχεία Na, Cu, Fe, Zn M και Μn. Οι διαφορές στα ζάχαρα οφείλονται στο μέλι ή το νέκταρ που οι μέλισσες χρησιμοποιούν για να σχηματίσουν τους σβώλους γύρης και να τους «πακετάρουν» στα καλάθια των πίσω ποδιών τους. Επειδή το νέκταρ αυτό διαφέρει από περιοχή σε περιοχή εμφανίζονται επίσης διαφορές και στη σύσταση της γύρης όσο αφορά τους υδατάνθρακες.

Στη συνέχεια των πειραμάτων σε 11 δείγματα γύρης εφαρμόστηκε η παραπάνω μεθοδολογία για να βρεθούν οι πρωτεΐνες και τα λιπίδιά τους, χωρίς χημική ανάλυση. Στην συνέχεια τα 11 δείγματα αναλύθηκαν χημικά και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με εκείνα της πρόβλεψης. Οι διαφορές μεταξύ της πρόγνωσης και του αποτελέσματος της χημικής σύστασης ήταν στατιστικά μη σημαντικές αποδεικνύοντας έτσι ότι μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος. Η ολοκλήρωση της μελέτης αυτής θα βοηθήσει στον γρήγορο προσδιορισμό της γύρης χωρίς την χρονοβόρα εργαστηριακή ανάλυση και θα μπορεί να εφαρμοστεί και σε εργαστήρια που στερούνται των απαραίτητων επιστημονικών οργάνων ανάλυσης.

Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας επεκτείνει την μέθοδο αυτή στις βιταμίνες, τα αμινοξέα και άλλα συστατικά της γύρης σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα άλλων χωρών. Η έρευνα αυτή γίνεται με αποκλειστικούς πόρους του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας, ΑΠΘ και δεν έχει χρηματοδοτηθεί από κανένα φορέα.



ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ
                      (ομιλητής:Π.Μπαγιάτης)
Π. Μπαγιάτης, Ε. Λαζαρίδου, Δ. Λάππα, Ε. Καλαντζή, Α. Τσούνης

Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επαγγελματιών Μελισσοκόμων Βασιλοτρόφων- Παραγωγών Βασιλικού πολτού & Λοιπών προϊόντων κυψέλης



Επαγγελματίες Μελισσοκόμοι από όλη τη χώρα συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Επαγγελματιών Μελισσοκόμων Βασιλοτρόφων- Παραγωγών Βασιλικού πολτού & Λοιπών προϊόντων κυψέλης, πριν από 6 χρόνια. Σκοπός του Συνδέσμου είναι μεταξύ άλλων να βρεθεί λύση στο πρόβλημα παραγωγής και διάθεσης του Ελληνικού βασιλικού πολτού (ΒΠ) και της γύρης. Για τα δύο αυτά προϊόντα ως γνωστό, δεν υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια και δεν καλύπτονται από στοιχειώδης νομοθετικές διατάξεις με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται η αγνότητα, η ασφάλειά και η αυθεντικότητά τους.

Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ο Σύνδεσμος ζήτησε την συνεργασία των ερευνητικών κέντρων της χώρας. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής, προέκυψε συνεργασία με το Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας του ΑΠΘ. Ακολούθησε προσπάθεια 6 χρόνων, όπου τα μέλη του Συνδέσμου, τηρώντας ένα αυστηρό πρωτόκολλο συνεργασίας απέστειλαν στο εργαστήριο για συνεχείς χρονιές δείγματα ΒΠ και γύρης από τα περισσότερα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας, ανέπτυξε μεθόδους για τον προσδιορισμό της γεωγραφικής προέλευσης των προϊόντων αυτών το οποίο απαιτεί τουλάχιστο 3 χρόνια συνεχούς παρακολούθησης, δειγματοληψίας και ανάλυσης.

Την προσπάθεια αυτή βοήθησε και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠ.Α.Α.Τ.) το οποίο επιδότησε τις τελευταίες τρεις χρονιές τα έξοδα ανάλυσης των δειγμάτων. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής είναι, σήμερα αρκετοί συνάδελφοι να έχουν πιστοποιήσει την γνησιότητα και την γεωγραφική προέλευση του βασιλικού πολτού που παράγουν. Με τους συναδέλφους αυτούς υπογράφηκε σύμβαση σύμφωνα με την οποία θα ακολουθούν συγκεκριμένο τρόπο παραγωγής και θα δέχονται τακτικούς και έκτακτους ελέγχους που θα διασφαλίζουν την προέλευση και τη γνησιότητά των προϊόντων τους.

Παράλληλα το Εργαστήριο Μελισσοκομίας ανέλυσε τα φυσικοχημικά, οργανοληπτικά και μικροσκοπικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων ΒΠ και γύρης, τα συνέκρινε με αντίστοιχα δείγματα που προέκυψαν από αυστηρό πειραματισμό και κατάθεσε στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.Α.Α.Τ. προτάσεις για τα ποιοτικά κριτήρια του Ελληνικού ΒΠ και της γύρης. Η εξέλιξη αυτή μας φέρνει πολύ κοντά στην επιζητούμενη λύση για νομοθετική κάλυψη των προϊόντων κυψέλης και την πάταξη της παραπλάνησης του καταναλωτή από τις ελληνοποιήσεις.

Η στενή αυτή συνεργασία επιστημόνων και παραγωγών δείχνει τα οφέλη που μπορούν να έχουν οι μελισσοκόμοι παραγωγοί όταν συμβάλουν και συμμετέχουν στην επιστημονική έρευνα , οφέλη που τα μέλη του Συνδέσμου μας απολαμβάνουν.


ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ TA ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

(ομιλητής:Α.Θρασυβούλου)


Δ. Κανέλης, Χρ. Τανανάκη, Β. Λιόλιος, Μ. Δήμου, Γ. Γκόρας,
Ε. Καραζαφείρης, Α. Θρασυβούλου
Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Παρά το γεγονός ότι ο Βασιλικός Πολτός (ΒΠ) αποτελεί μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τον μελισσοκόμο εντούτοις η διακίνηση και εμπορία του παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα γιατί το προϊόν δεν καλύπτεται από αποδεκτά ποιοτικά κριτήρια με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελεγχτεί η αυθεντικότητα, η ποιότητα και η ασφάλειά του.

Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Τουρκία, η Ιαπωνία, η Πολωνία, η Βραζιλία και πιθανόν μερικές άλλες κάλυψαν το κενό αυτό με εθνικές αποφάσεις. Παράλληλα ο Διεθνής Οργανισμός για το Μέλι (ΙΗC) πρότεινε ποιοτικά κριτήρια που θα μπορούσαν να γίνουν διεθνώς αποδεκτά και να εφαρμοστούν σ’ όλες τις χώρες. Μελετώντας τις εθνικές προδιαγραφές και τις προτάσεις του IHC διαπιστώνεται ότι υπάρχουν τόσο μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους, ώστε η εφαρμογή τους θα δημιουργούσαν αξεπέραστες δυσκολίες στην εμπορία και διακίνηση του προϊόντος.

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια για κανένα προϊόν της μέλισσας εκτός του μελιού. Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας-ΑΠΘ ανάλαβε να υποβάλλει πρόταση για τον καθορισμό των ποιοτικών κριτηρίων του ΒΠ και της γύρης. Για το σκοπό αυτό μελέτησε τους παράγοντες που πιθανόν να επηρεάσουν τη σύσταση του ΒΠ (τροφοδοσίες, γεωγραφική και βοτανική προέλευση, εποχιακές διακυμάνσεις κ.ά) και παράλληλα συνέλεξε μεγάλο αριθμό δειγμάτων από διαφορετικές περιοχές της χώρας ώστε να διαπιστώσει την φυσική παραλλακτικότητα που υπάρχει στα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του. Η έρευνα ολοκληρώθηκε και υποβλήθηκε πρόταση στο ΥΑΑΤ με τα ποιοτικά κριτήρια του ΒΠ τον Ιανουάριο του 2014. Αναμένεται συζήτηση με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου και τους φορείς των μελισσοκόμων.

Τα προτεινόμενα όρια για τον ελληνικό ΒΠ, διαφέρουν σε αρκετά σημεία από τα προτεινόμενα όρια του IHC και των εθνικών προδιαγραφών άλλων χωρών. Οι διαφορές οφείλονται σ’ ότι τα μέχρι σήμερα εθνικά πρότυπα άλλων χωρών βασίστηκαν σε μεθόδους ανάλυσης παλαιότερων ετών όπως της Βουλγαρίας (1984), Πολωνίας (1996) και Τουρκίας (2000), σε μικρό αριθμό δειγμάτων και δεν έλαβαν υπόψη τους παράγοντες εκείνους που πιθανόν να επηρεάσουν τη σύνθεση του προϊόντος.

Το πρόγραμμα αυτό επιδοτήθηκε μερικώς από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΑΑΤ) .
 Οι περιλήψεις των ομιλιών στην ιστοσελίδα της 
Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας. 

Οι ηχογραφημένες ομιλίες βρίσκονται στην ιστοσελίδα
Βυσσινί Μέλισσα

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ
Το φηφιακό βιβλίο για την αριθμητική και τη γεωμετρία

ΑΡΧΕΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΘΕΜΑΤΑ

Τα βασικά (36) εργαλεία (33) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ (23) ΒΙΝΤΕΟ (20) έξυπνα κόλπα (18) κυψέλη (16) μελισσοκομική ιστορία (16) ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ (15) ανακοινώσεις (14) αυτοπροστασία (12) ΚΟΦΙΝΕΛΟ (11) SKEP (10) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ (10) το σύστημα μου (10) κατασκευές (9) οδηγίες (9) ΒΑΣΙΛΟΤΡΟΦΙΑ (8) απόψεις (8) ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΗ ΚΥΨΕΛΗ (7) Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΛΛΗΝΑΣ (7) ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ (7) Συσκευασίες μελιού (7) βιβλία (7) κυψελη (7) παραδοσιακή μελισσοκομία (7) Μελισσοκομική Πρακτική (6) κυψέλη άμστελ (6) περιβάλλον (6) συσκευασίες (6) το μελισσοκομείο μου (6) Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΣΑΝ ΕΜΠΕΥΣΗ (5) ΚΥΨΕΛΗ ΚΟΡΜΟΣ (5) βασιλικός πολτός (5) οικειακή διατροφική αυτάρκεια (5) παράξενα (5) συσκευασία (5) φυσική ζωή (5) 1.ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (4) ΓΥΡΗ (4) Γερμανική μελισσοκομεία (4) Ελληνική σοφία (4) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ (4) ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ (4) ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΙΣΤΕΑΣ (4) ΤΟ ΖΕΥΓΑΡΩΜΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (4) αποφθέγματα (4) δράσεις (4) εχθροί της μέλισσας (4) κοινωνία (4) νομικά θέματα (4) πολιτική (4) σκέψεις (4) το εργαστήρι του βασιλοτρόφου (4) ¨ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ (3) ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ (3) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (3) Ελλάδα (3) ΙΣΤΟΡΙΑ (3) ΚΟΣΜΗΜΑ (3) ΚΥΨΕΛΗ ΠΟΛΗΣ (3) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕ ΤΙΤΛΟΥΣ (3) ΠΡΟΠΟΛΗ (3) Πρόσωπα της Ελληνικής μελισσοκομίας (3) ΤΟΠΙΑ (3) ΦΥΛΕΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ (3) ΧΤΙΣΙΜΟ ΚΗΡΗΘΡΑΣ (3) ανέκδοτο (3) βότανα (3) διεθνώς (3) ιστοσελίδες μελισσοκομίας (3) μεταλλαγμένα (3) μεταφορικό μέσο μελισσοκόμων (3) πλαστική κυψέλη (3) προιόντα (3) TOP BAR (2) ΑΝΑΣΤΟΜΗ ΚΥΨΕΛΗ (2) ΒΙΟΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ (2) ΒΟΤΑΝΑ (2) ΓΕΩΡΓΙΑ (2) ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ (2) Δημήτρης Καρακούσης (2) ΕΚΘΕΣΕΙΣ (2) ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ (2) ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΗΣ (2) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ (2) ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ (2) ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ (2) ΕΞΥΠΝΑ ΚΟΛΠΑ (2) Ηλεκτρονικό κατάστημα (2) Ημερολόγιο εμπειριών (2) ΚΗΦΗΝΑΣ (2) ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ (2) Λευκάδα (2) ΜΕΛΙΣΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (2) ΜΕΛΙΣΣΟΚΕΡΙ (2) Μύθοι Αισώπου (2) ΝΟΜΑΔΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ (2) ΟΙΚΙΑΚΗ ΚΥΨΕΛΗ (2) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΜΙΜΗΣΗ (2) ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ (2) ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (2) ΠΡΩΤΟΓΟΝΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (2) Πρόσωπα (2) Πρόσωπα της διεθνούς μελισσοκομίας (2) ΣΥΡΜΑΤΩΜΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (2) ΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (2) ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ (2) ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ (2) αλυσοπρίονο (2) βαρρόα (2) βιολογία (2) δηλητήριο μέλισσας (2) διαγωνισμοί (2) ενεργειακή αυτάρκεια (2) ενημέρωση (2) επιστήμη (2) ετήσιος απολογισμός (2) ευτράπελα (2) η μέλισσα (2) ιδιοκατασκευές (2) κοφίνια (2) κυψέλες (2) κυψέλη Αργώ (2) κυψέλη ανάστομη-τοπ μπαρ- (2) μελισσοκομική επιθεώρηση (2) νομοθεσία μελισσοκομίας (2) πλαστική κυψέλη Νικοτπλαστ (2) προμηθευτές (2) στατιστικά στοιχεία (2) τα προϊόντα μου (2) τιμές (2) τρύγος (2) υδρόμελο (2) φυλές μέλισσας (2) φυτά (2) Aσθένειες του μελισσιού (1) Huber Francois (1) Α (1) ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1) ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1) ΑΓΡΟΤΟΣΠΙΤΟ (1) ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ (1) ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ (1) ΑΝΤΛΙΑ ΚΡΙΟΣ (1) ΑΡΙΣΤΑΙΟΣ (1) ΑΣΦΑΛΕΙΑ (1) ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΚΥΨΕΛΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΕΛΙΟΥ (1) Αστείο (1) ΒΑΛΒΙΔΕΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ (1) ΒΑΡΕΛΙ (1) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (1) Βαρροική ακαρίαση (1) Γ’ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΚΥΨΕΛΗΣ (1) ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ (1) ΔΙΕΘΝΩΣ (1) Διατροφή (1) ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ (1) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΦΕΣΜΟΥ ΣΕ ΚΥΨΕΛΗ (1) ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ (1) ΕΛΙΑ (1) ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ (1) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ (1) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (1) ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΗΜΑ (1) ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ (1) ΕΞΥΠΝΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΚΥΨΕΛΗΣ (1) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΕΙΟ (1) ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΛΙΩΝ ΚΥΨΕΛΩΝ (1) ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΥΛΗΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ (1) ΕΡΓΑΤΡΙΑ (1) ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (1) ΕΧΡ (1) Επικαιρότητα (1) Εργάτης πεύκου (1) ΖΑΧΑΡΟΖΥΜΑΡΟ (1) ΖΟΜΠΥ (1) ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ (1) ΖΩΓΡΑΦΙΣΜΕΝΕΣ ΚΥΨΕΛΕΣ (1) ΖΩΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ (1) Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ (1) Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ (1) Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΙ Η ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΣΑΙ (1) Η ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΜΟΥ (1) ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ (1) ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ (1) ΘΕΡΜΟΚΥΨΕΛΗ ΒΕΕΒΟΧ (1) ΘΥΡΙΔΑ (1) Θερμοβάρ (1) ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΙΤΑΛΙΚΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ (1) ΚΌΣΜΗΜΑ (1) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ (1) ΚΕΝΤΡΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΚΕΡΑΛΟΙΦΗ (1) ΚΕΡΙ (1) ΚΗΡΟΓΟΝΟΙ ΑΔΕΝΕΣ (1) ΚΟΤΕΤΣΙ (1) ΚΤΙΣΙΜΟ ΚΟΜΠ (1) ΚΥΨΕΛΗ ΚΤΙΣΤΗ (1) ΚΥΨΕΛΗ ΠΗΛΙΝΗ (1) Κωστας Χαραλάς (1) ΛΙΩΣΙΜΟ ΚΕΡΙΟΥ (1) ΜΑΚΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΒΟΣΚΕΣ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΗΠΟΣ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟ ΒΗΜΑ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟ ΦΟΡΕΙΣ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΙΟΥΛΙΟΥ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΜΑΡΤΙΟΥ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΟΚΤΩΜΒΡΙΟΥ (1) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ (1) ΜΕΞΙΚΟ (1) ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΚΥΨΕΛΗΣ (1) ΜΥΘΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΗΡΩΕΣ (1) ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ (1) Μανίκης (1) Μελίσσια κι άνθρωπος (1) Μελίχρυσος (1) ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΝΤΑΝΤΑΝΤ (1) Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (1) Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (1) Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (1) ΟΙ ΝΟΟΤΡΟΠΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΟΡΕΣΤΑΔΑ (1) ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ (1) ΠΑΡΑΣΙΤΑ (1) ΠΗΛΙΝΑ ΣΚΕΥΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ (1) ΠΗΛΙΝΗ ΚΥΨΕΛΗ (1) ΠΗΛΙΝΗ ΚΥΨΕΛΗ ΚΑΘΕΤΗ (1) ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΥΨΕΛΗ APIMAYE (1) ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΥΨΈΛΗ (1) ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΥΨΕΛΗ (1) ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΕΚΝΟΣΕΤ (1) ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ (1) ΠΟΤΙΣΤΡΑ ΜΕΛΙΣΣΏΝ ΤΕΚΝΟΣΕΤ (1) ΠΡΟΠΑΛΟΙΦΗ (1) ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ (1) ΠΡΩΤΟΓΟΝΗ ΚΥΨΕΛΗ (1) ΠΡΩΤΟΕΛΛΗΝΕΣ (1) Περιοδικά μελισσοκομίας (1) ΡΟΛΟΙ (1) ΣΕΡΣΕΛΟΙ (1) ΣΕΡΣΕΝΙΑ (1) ΣΙΚΕΛΙΑ (1) ΣΤΕΝΣΙΛ (1) ΣΤΟΧΟΙ (1) ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (1) ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ (1) ΣΥΝΤΑΓΗ ΒΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ (1) ΣΥΝΤΑΓΗ ΠΡΟΠΑΛΟΙΦΗΣ (1) ΣΥΣΤΗΜΑ ΖΕΝΤΕΡ (1) ΣΦΗΚΕΣ (1) ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (1) ΤΑΙΝΙΕΣ (1) ΤΑΜΠΕΛΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ (1) ΤΑΜΠΕΛΙΤΣΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΗΠΟΥ (1) ΤΕΧΝΗΤΗ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ-ΚΟΨΙΜΟ ΜΕΛΙΣΣΙΟΥ- (1) ΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ (1) ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ (1) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΑΦΕΣΜΟΥ ΣΕ ΚΥΨΕΛΗ (1) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΦΥΛΟΥ ΚΕΡΙΟΥ ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ (1) ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΣ (1) ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΑΣ (1) ΥΠΟΔΟΜΗ (1) ΥΨΕΛΙ (1) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ (1) ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ (1) ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ (1) ΦΟΡΗΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ (1) ΦΩΛΙΑ ΠΟΥΛΙΩΝ (1) ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟ (1) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙ (1) ΧΕΙΡΙΣΜΌΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΗΓΟΥ (1) ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (1) ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (1) ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟ ΚΕΡΙ (1) ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΕΣ ΚΥΨΕΛΕΣ (1) ανακαλύψεις (1) αρρώστιες (1) ασκοσφαίρωση (1) ασφάλεια (1) βαμβακίαση πεύκου (1) βασιλισσοκελιά (1) βιολογική μελισσοκομία (1) βιοποικιλοτητα και απειλές (1) γλυκά (1) διατροφικά σκάνδαλα (1) εγκλωβισμός βασίλισσας (1) εκθέσεις-συνέδρια (1) εκλογές (1) εντατική γεωρία (1) εξ (1) επίκαιρα (1) εργαστήριο μελισσοκομικό (1) η μελισσοκομία (1) η παριζιάνικη κυψέλη (1) καθαρισμός εργαλείων (1) καυσιμο νερό (1) κινηματογράφος (1) κυψέλη επίδειξης Οντάριο (1) κυψελίδιο (1) κόψιμο μελισσιού (1) μέλισσα και περιβάλλον (1) μήνας του μέλιτος (1) μελισσοκομική ορολογία (1) μελισσοκομική χλωρίδα (1) μελισσοφάγος (1) μελιτογόνα έντομα (1) μελόκρασο (1) μικρό εργαστήρι της μέλισσας (1) μινιμαλιστική κυψέλη (1) μοντέλο πρόγνωσης μελιτοεκκρίσεων (1) μύγες και μέλι (1) νέοι μελισσοκόμοι (1) νομαδική κυψέλη (1) νοσεμίαση (1) ο επιγειος παράδεισος (1) οι τροφοδότες μου (1) οικονομία (1) παράσιτα (1) πελίτι (1) πλαστική κυψέλη beehive (1) πλαστική κυψέλη Τεκνοσέτ (1) ποιότητα (1) προιόντα κυψέλης (1) σερσένι (1) σκαθάρι (1) συνταγές με μέλι (1) συνταγή ζαχαροζύμαρου (1) σφήκα (1) σύστημα Αριστέας (1) τα προϊόντα της μέλισσας (1) ταυτοποίηση (1) τιμοκατάλογος Ελληνικός (1) το εργαστήριο μου (1) τσιμεντένια κυψέλη:Μέλοικος (1) φαρμακείο σπιτιού (1) φουτουριστική κυψέλη (1) φυσική καλλιέργεια (1) φωτογραφία (1)

Η ευτυχία του να είσαι Έλληνας και η δυστυχία του να μην είσαι

Η ευτυχία του να είσαι Έλληνας και η δυστυχία του να μην είσαι
κάντε κλίκ για ανάγνωση του πλήρους έργου