Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ

Η Βασίλισσα ή Μάνα της κυψέλης είναι το μόνο τέλεια διαμορφωμένο θηλυκό της κυψέλης και μητέρα του συνόλου του πληθυσμού του.
Είναι μεγαλύτερο σχεδόν διπλάσια μιας εργάτριας ζεί μέχρι πέντε χρόνια έναντι έξι μηνών το μέγιστο της εργάτριας που δεν γεννάει, γενναει μέχρι περίπου ένα εκατομύριο αυγά αν ζήσει πέντε χρόνια.
Έχει κεντρί που χρησιμοποιεί μόνο για πάλη με άλλη βασίλισσα.
Τρέφεται μόνο με βασιλικό πολτό και σε εξαιρετικές περιπτώσεις -αν λιμοκτονεί-με ελάχιστο μέλι και γύρη και νερό.
Ζεί μέσα στη κυψέλη πάντα δεν βγαίνει παρα μόνο μια φορά για το γαμήλιο ταξίδι της όπου γονιμοποιείται απο κηφήνες -μέχρι και δέκα- αυστηρά επιλεγμένους στο γαμήλιο τοπίο βασιλισσών  κάθε περιοχής κυρίως την άνοιξη. Επιστρέφει στη κυψέλη της την οποία αναγνωρίζει και φεύγει μόνο για να σμηνουργήσει.

Αντίθετα από ότι πιστεύεται δεν είναι ο ηγέτης της κυψέλης αλλά ο πυρήνας της κυψέλης, κουμάντο κάνουν οι ακμαίες εργάτριες ειδικά οι τροφοί της -η αυλής της-που καθορίζουν τι και πόσο θα γεννηθεί ποιός θα μείνει και ποιός  θα φύγει συμπεριλαμβανομένης και της Μάνας με απόλυτη αυτοθυσία και δικαιοσύνη.

Η Μάνα είναι επιφορτισμένη με τη γέννα του νέου πληθυσμού της κυψέλης, μπορεί να γεννάει μέχρι και 2000 αυγά την ημέρα ενώ είναι δική της επιλογή -σωματικά- εφόσον είναι γόνιμη να γεννάει αρσενικά ή θηλυκά έντομα.Αυτό έχει να κάνει με το άν το αυγό που θα γεννήσει είναι γονιμοποιημένο ή όχι το  γονιμοποιημένο είναι θηλυκό το μη γονιμοποιημένο είναι κηφήνας αρσενική μέλισσα.
Ως πυρήνας της κυψέλης τη συγκρατεί διακηρύσοντας τη δυνατότητα της να γεννάει με μια οσμή που λέγεται φερομόνη και είναι χαρακτηριστική σε κάθε μελίσσι, δια της οσμής ξεχωρίζουν και τους εισβολείς τους οι φύλακες της κυψέλης, ενώ όλος ο πληθυσμός λούζεται καθημερινά στην οσμή το άρωμα της βασίλισσας του.

Αν η Βασίλισσα είναι παρθένα ή ελαττωματική: στείρα ή γηρασμένη γεννά μόνο αρσενικά κι έτσι η κυψέλη καταρρέει πληθυσμιακά αφού δεν ανανεώνεται ο πληθυσμός, τότε συνήθως επεμβαίνει η αυλή και την εκδιώκει ή τη σκοτώνει και αρχίζει να τρέφει αντικαταστάτρια ξεκινώντας από τον υπάρχοντα γόνο. Αν δεν υπάρχει γόνος κατάλληλος επιλέγουν νέα εργάτρια που την τρέφουν με μεγάλες ποσότητες βασιλικού πολτού οπότε γίνεται γόνιμη και τέλεια βασίλισσα αν και υστερεί σε μέγεθος και δυνατότητες επειδή δεν έχει ανατραφεί πλήρως από την αρχή, έτσι ονομάζεται βασίλισσα ανάγκης ή αντικαταστάτρια.

Η δημιούργια νέας βασίλισσας είναι όπως παντού στη φύση απόδειξη σφρίγους κατάλληλης εποχής και αποθεμάτων τροφής.Η απόγονος ή οι απόγονοι της Μάνας συνεπάγονται ανανέωση του σμήνους πληθυσμιακά και γονιδιακά και καταλαμβάνει την υπάρχουσα κυψέλη με τα μισά υπάρχοντα της σε έμψυχο υλικό και πληθυσμό ενώ η Μάνα αναχωρεί με το μισο επι το πλείστον βασίλειο της σε αναζήτηση νέας κυψέλης κουφάλα ή σπηλιά στην άγρια μορφή της ή κατάλληλης τοποθεσίας για δημιουργία κέρινης κυψέλης κρεμαστής σε κλαδιά.

Η ύπαρξη μεγάλου πληθυσμού και αποθεμάτων οδηγεί σίγουρα σε σμηνουργία δηλαδή αποχώρηση του μισού σμήνους ή και μικρότερου μέρους με τη παλιότερη βασίλισσα αλλά εφόσον η κυψέλη έχει μεγαλύτερη δυνατότητα εξαντλεί όλη της τη δυνατότητα σε πολλαπλασιασμό.

Μπορεί να πολλαπλασιαστεί μέχρι και τέσσερις φορές μέσα στο χρόνο κυρίως την άνοιξη εδώ στην Ελλάδα και συνήθως σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ωρών ή ημερών. Ενώ σε κάποιες φυλές μελισσών αυτό γίνεται όλο το χρόνο πάρα πολλές φορές, παράδειγμα η αφρικανική φυλή όταν βρεί ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης όπως έγινε με την εισαγωγή της στην Αμερικανική ήπειρο..

Η σμηνουργία είναι για το μελισσοκόμο δίκοπο μαχαίρι, μπορεί να χάσει αν δεν προσέξει τους κόπους όλης της χρονιάς από τη κυψέλη του ή εφόσον προσέξει να έχει δύο ή παραπάνω σμήνη που εφόσον προλάβουν να αναπτυχθούν μπορουν να δώσουν και ικανή ποσότητα μελιού πρόπολης και γύρης.

Οι μελισσοκόμοι  που ασκούν βασιλοτροφία στην ουσία δημιουργούν τεχνητό ορφάνεμα με απομόνωση ή αφαίρεση της Μάνας από το μελίσσι και στη συνέχεια το σμήνος δημιουργεί νέα κελιά βασιλισσών από ένστικτο.Εδώ επεμβαίνουν με ειδικά τεχνητά μέσα: βασιλοκελιά κεριού ιδιοκατασκευής ή πλαστικά σε ειδικά πλαίσια.
Για να επαναλάβουν τη διαδικασία και να βγάλουν ξανά νέα βασιλοκελιά βάζουν τα αρχινισμένα  βασιλοκελιά σε άλλες κυψέλες  να τα αποπερατώσουν βάζοντας του αφιδώς βασιλικό πολτό.

Εκείνοι από τους βασιλοτρόφους που μαζεύουν τα βασιλικά κελιά πριν τα κλείσουν οι μέλισσες [ώστε να τραφεί το νέο σκουληκάκι με την ησυχία του και να μεγαλώσει να βγεί έτοιμη βασίλισσα] αφαιρούν το σκουληκάκι και του παίρνουν τη πολύτιμη τροφή από το στόμμα.
Για τούτο προσωπικά θεωρώ το βασιλικό πολτό αθέμιτο προιόν παρόλη την εξαιρετική του διατροφική αξία.

Εφόσον δεν διακοπεί η διατροφή της νέας βασίλισσας οι μέλισσες κλείνουν το βασιλικό κελί και τότε μπορούμε να το πάρουμε και να το βάλουμε σε ειδικό πλαστικό ή μεταλλικό κουτάκι και να το βάλουμε σε ειδική κυψέλη τράπεζα βασιλισσών που το σμήνος θα ζεσταίνει σε σωστή θερμοκρασία τα κελιά ώστε να βγούν σωστές νέες βασίλισσες και θα τις θρέψουν ενόσω είναι απομονωμένες στα βασιλικά κλουβάκια τους που μας βοηθούν στην προστασία τους από τη σφαγή που θα γίνοταν μεταξύ τους αν ήταν ελεύθερες ή την διαφυγή τους εκτός του σμήνους και παράλληλα βοηθούν την εισαγωγή τους σε άλλη κυψέλη χωρίς να σφαγιαστούν από το ξένο σμήνος μέχρι να πάρει τη μυρωδιά του και να προσαρμοστεί στη νέα βασίλισσα και την οσμή της.

η αυλή της βασίλισσας την τρέφει και την καθοδηγεί  τι που και πόσο να γεννήσει

φυσικά κέρινα βασιλικά κελιά: εδώ γεννά η βασίλισσα τις νέες βασίλισσες

η βασίλισσα στο κέντρο με τη μεγάλη κορμοστασιά πάνω σε κλειστό γόνο

η νέα βασίλισσα μόλις βγήκε από το βασιλοκελί

βασιλοκλουβάκι  πλαστικό

Ρώσικο γραμματόσημο με τα τρία χαρακτηριστικά άτομα της κυψέλης Βασίλισσα Κηφήνας και Εργάτρια

Το πιο δύσκολο για το μελισσοκόμο είναι να βγάλει τις δικές του βασίλισσες γιατί τότε όλα γίνονται απλά στο πολλαπλασιασμό των σμηνών, ενώ αν δεν τα καταφέρνει του φαίνονται όλα βουνό, αφού δεν ελέγχει το πυρήνα των σμηνών του άρα ούτε την ποιότητα και απόδοση τους.

Αλλά ο μελισσοκόμος μπορεί κάλλιστα να συνεργαστεί με εξιδεικευμένους βασιλοτρόφους με πιστοποίηση  ποιότητας ράτσας και υγείας βασίλισσας και να επικεντρωθεί σε άλλους τομείς που τα καταφέρνει καλά  δίνοντας παραγγελία κάθε φορά που θέλει να δυναμώσει τα μελίσσια του ή να τα κάνει περισσότερα.

Με κόστος απο 10-20 ευρώ η κάθε βασίλισσα γονιμοποιημένη και σημαδεμένη είναι κάτι που πρέπει να μην επιβαρύνει ιδιαίτερα συναισθηματικά και χρηματικά τον νέο ή παλιό μελισσοκόμο που καλό είναι να αλλάζει τις βασίλισσες του καθε δυο τρία χρόνια ώστε να είναι πάντα παραγωγικές νέες και επομένως δυνατές Μάνες με μεγάλα και δυνατά σμήνη που παράγουν πολύ.

Αλλιώς μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο συναισθημάτων αποτυχίας και πίκρας που τα κάνει να φαίνονται όλα μαύρα κι άραχνα ενώ δεν είναι παρά ένα κιλό μέλι διαφορά.