ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ ΠΡΟΠΟΛΗΣ

συλλέκτης πρόπολης τοποθετημένος

Παραγωγή πρόπολης ή όχι; Πως τη συλλέγουμε; Ποια η κατάλληλη περίοδος τοποθέτησης σήτας και συλλογής πρόπολης;

Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση είναι οπωσδήποτε ναι.
Επειδή το υλικό είναι πολύτιμο και η ευκολία συλλογής του μεγάλη.
Ενώ το κόστος μιας σίτας για κυψέλη δεν ξεκινά από το 1 ευρώ για απλή σήτα και φτάνει τα 2,30 για τον εξειδικευμένο συλλέκτη.
Επομένως γιατί όχι;

Οι συλλέκτες μπορούν να είναι απλά φύλλα πλαστικά δικτυωτά- όπως οι σίτες που βάζουμε στα παραθυρόφυλλα-,  μπορούμε να  το αγοράσουμε σε ρολό και να το κόψουμε μόνοι μας αλλά υπάρχει κι έτοιμο σε φύλα πλαστικού με μικρές τρύπες έτοιμα να τοποθετηθούν μεταξύ καπακιού και σώματος της κυψέλης.

Πολλοί μελισσοκόμοι βάζουν τις σήτες όλο το χρόνο ως επιπλέον μονωτικό και κάθε φορά που επισκέπτονται την κυψέλη βάζουν καινούριο φύλο κενό.

Η καταλληλότερη περίοδος για  να βάλουμε τους συλλέκτες πρόπολης ή τις σήτες είναι η Άνοιξη, επειδή τα φυτά βρίσκονται στην ανάπτυξη τους οι χυμοί τους είναι πολλοί αφού  πετάνε νέους βλαστούς, οφθαλμούς άνθη κλπ, οπότε οι μέλισσες εκμεταλλεύονται τις ρητίνες και τις λοιπές πρώτες ύλες που προμηθεύονται από τα φυτά προσθέτοντας μικρή ποσότητα από κερί. 

Η παραγωγή της πρόπολης δεν πρέπει να γίνεται κοντά σε δρόμους που έγινε πρόσφατα ασφαλτόστρωση. Επειδή οι μέλισσες συλλέγουν την μαύρη πίσσα και την αποθηκεύουν εκείνες δεν την τρώνε οπότε για να αποστειρώσουν τη κυψέλη τους είναι μια χαρά.Έτσι την αναμιγνύουν με την φυσική ακατέργαστη πρόπολη  και προφανώς την κάνουν ακατάλληλη για τροφή, το ίδιο ισχύει και για την πρόπολη που θα διαλυθεί αφού ως βάμμα χρησιμοποιείται σε  μερικές περιπτώσεις  και για  εσωτερική χρήση όπως για το στόμα και γενικά το πεπτικό σύστημα.
Αυτό έχει άμεσο αποτέλεσμα υποβιβασμού στη ποιότητα της μέχρι που τη καθιστά ακατάλληλη για χρήση εσωτερική επειδή δεν μπορούμε να φτιάξουμε βάμμα πόσιμο.

Οι πιο έμπειροι πάνω στη παραγωγή πρόπολης συμβουλεύουν τους άλλους μελισσοκόμους να βάζουν συλλέκτες πρόπολης όταν βρίσκονται οι κυψέλες σε μέρη με πλούσια βλάστηση, δάση όπως το Έλατο το Πεύκο και η Καστανιά.

συλλέκτης πρόπολης έτοιμος 

συλλέκτης πρόπολης καθαρός

ο συλλέκτης με την πρόπολη

Η απλή πλαστική σήτα ως συλλέκτης πρόπολης

Η παραγωγή της πρόπολης γίνεται είτε με ειδικές πλαστικές σίτες οι οποίες έχουν πολλές μικρές τρύπες.
Οι μέλισσες έχουν την τάση να κλείνουν τις τρύπες και τις χαραμάδες να τις βουλώνουν με πρόπολη .
 Οι σίτες μπαίνουν κατευθείαν επάνω στο μελίσσι, χωρίς κάποιο άλλο κάλυμμα, μένουν στο μελίσσι για ένα μικρό διάστημα, μετά αφαιρούνται από το μελισσοκόμο - αφού οι μέλισσες βουλώσουν πλήρως όλες τις τρυπούλες - και στη συνέχεια μπαίνουν στην κατάψυξη για να γίνει η πρόπολη σκληρή σαν κρύσταλο. Αμέσως μετά την κατάψυξη λυγίζουμε τη σίτα με τα χέρια και η πρόπολη πέφτει σαν τρίμματα. Και έτσι τη μαζεύουμε.

Η πρόπολη είναι μια πολύ καλή πηγή εσόδων για τον μελισσοκόμο εφόσον η τιμή που πιάνει ξεπερνά τα 60-80 ευρώ το κιλό. Ενώ σε προσθήκη σε άλλα σκευάσματα όπως σε βάμμα ή  προπαλοιφή -κεραλοιφή με βάμμα πρόπολης- αυξάνει σημαντικά την προστιθέμενη αξία της.

Η λύση για την συλλογή καθαρής πρόπολης αποδεικνύεται πως είναι οι πλαστικές σήτες, μιας και είναι πιο αποτελεσματικές και δίνουν εξαιρετικής καθαρότητας και ποιότητας πρόπολη.
Ο άλλος τρόπος συλλογής πρόπολης είναι να την παίρνουμε με το ξέστρο πάνω από τα πλαίσια,το καπάκι,την είσοδο και γενικά απ'όπου την αποθηκεύουν οι μέλισσες.Αυτός ο τρόπος απαιτεί πολύ χρόνο για τη συλλογή και η πρόπολη είναι κατάλληλη μόνο για βάμμα επειδή απαιτείται καθαρισμός της.Είναι όμως απαραίτητος για να καθαρίζουν οι κυψέλες από τις περιττές συσσωρεύσεις πρόπολης.
Βασικά έτσι ξεκίνησε η συσσώρευση της πρόπολης και μέσω της αξιοποίησης της προέκυψε αργότερα η συλλογή της.

Πρόπολη δεν συλλέγουν όλα τα μελίσσια με τον ίδιο ρυθμό,
κάποιες κυψέλες λιγότερο και κάποιες πολύ περισσότερο ωστόσο είναι ένα πολύτιμο λόγω της ιαματικής του δράσης και αποτελεσματικότητας προϊόν της κυψέλης που αξίζει τον κόπο να το συλλέγουμε έστω και για οικιακή χρήση.

Από τον Αύγουστο ξεκινάμε την συγκομιδή.

Μετά το γέμισμα της σήτας με πρόπολη τοποθετείται τυλιγμένη σε ρολό μέσα σε σακούλα όπου μπαίνει στην κατάψυξη για αρκετές ώρες.
Στην συνέχεια το παγωμένο ρολό της σήτας με χτύπημα μέσα στη σακούλα μας δίνει καθαρή πρόπολη σε μικρά καθαρά κομματάκια  που παγωμένα μοιάζουν με μικρούς κρυστάλλους από ρετσίνι που συλλέγουμε με ευκολία σε δοχείο  πώλησης πρόπολης ή στο δοχείο με το οινόπνευμα για να διαλυθεί και να γίνει βάμμα.
Με τον ίδιο τρόπο -παγώνοντας την και χτυπώντας την παγωμένη- διαλύουμε πιο εύκολα τη πρόπολη στο οινόπνευμα που συσσωρεύουμε από τον καθαρισμό των κυψελών και του ξέστρου.
Στο μπουκάλι με το καθαρό οινόπνευμα τα μεγάλα κομμάτια διαλύονται πιο δύσκολα και για τούτο κάθε τόσο απαιτείται κούνημα του δοχείου με προσοχή για να μην σπάσει και γεμίσει ο τόπος γιατί δεν καθαρίζει καθόλου εύκολα.

Η πρόπολη καταναλώνεται αυτούσια ή διαλύεται σε καθαρό οινόπνευμα(ποτοποιίας)που λέγεται διάλυμα ή βάμμα πρόπολης.
μπορείτε να δείτε συνταγές με πρόπολη πχ για βάμμα και για  προπαλοιφή κι έτσι να ξεκινήσετε σιγά σιγά για να καταλάβετε τη χρησιμότητα της στο οικιακό φαρμακείο. Δείτε και το αφιέρωμα στην πρόπολη και τις ιδιότητες της.

Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΜΠΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΤΣΟΥΒΑΛΙ ΚΑΙ ΒΓΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΒΕΛΟΝΙ

Η οικονομική δυσπραγία είναι απλά ένα σύμπτωμα της αρρώστιας της Ελλάδας, η οποία επεκτείνεται σε κάθε επίπεδο, και ενώ τα συμπτώματα τα βλέπουμε δεν βλέπουμε την ενημέρωση για την γενική εικόνα του ασθενή: της Ελλάδας δηλαδή, διαχρονικά.

Σας την παρουσιάζω ως ενδιαφέρουσα εικόνα του ασθενή για να έχουμε μια εικόνα ούτε αισιόδοξη ούτε απαισιόδοξη όπως είναι με τεχνικούς όρους.

Μου έκανε εντύπωση το πως με ένα διάγραμμα καταλαβαίνει κανείς που ακριβώς βρισκόμαστε και τι μας περιμένει.

Κυρίες και κύριοι έχουμε ακόμα μεγάλη ανηφόρα να διανύσουμε οπότε προετοιμαστείτε κατάλληλα.

Ισχύει στην εικόνα που βλέπουμε η παροιμία: ''Η αρρώστια μπαίνει με το τσουβάλι και βγαίνει με το βελόνι''.

Επιπλέον σε ένα δύσκολο περιβάλλον παγκοσμίως όπου η ασφάλεια γίνεται ανασφάλεια με τη τρομοκρατία, τις αναταραχές σε κάθε τομέα κοινωνικό και φυσικό δείχνουν πως το κρεβάτι του πόνου του ασθενούς δείχνει πολύ ασφαλές καταφύγιο.Κακά τα ψέματα η χώρα μας μπορεί να υποφέρει από τα διάφορα οικονομικά και συνεπόμενα προβλήματα όμως δείχνει ως όαση ασφάλειας με όσα μαθαίνουμε να συμβαίνουν.

Όσο κι αν φαντάζει κοινότοπο πάντα υπάρχουν και χειρότερα και τα βλέπουμε συνεχώς να συμβαίνουν παντού.
Δείγματα για το μεγάλο ασθενή: τη παγκόσμια κοινότητα, βλέπουμε επίσης γύρω μας, προκύπτουν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα αλλοπρόσαλλα μηνύματα της φύσης σε κάθε τομέα μεταξύ αυτών στη μελισσοκομία στη γεωργία στη κτηνοτροφία, τα αυξανόμενα φαινόμενα τρέλας και ακροτήτων σε κοινωνικό επίπεδο απερίγραπτα εγκλήματα και αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές.

Σε προσωπικό επίπεδο η όλη αυτή κατάσταση επηρεάζει τον άνθρωπο είτε το θέλει είτε όχι, είναι μια μεταδοτική αρρώστια η κατήφεια και την βλέπω να μη μας αφήνει σε ησυχία για πολλά χρόνια ακόμη.

Η αλλαγή σε κοινωνικό και φυσικό επίπεδο επηρεάζει απολύτως αρνητικά τη μελισσοκομία και οφείλουμε να προστατέψουμε τις μικρές μας εργάτριες καταργώντας ιδεοληψίες του παρελθόντος.

Θα πω για τις δικές μου ιδεοληψίες και ίσως βρείτε κάπου εκεί και τις δικές σας.
Ως ερασιτέχνης είχα την πολυτέλεια να παράγω μέλι από μελίσσια που δεν ταΐζονταν και δεν μετακινούνταν με μικρή παραγωγή για την οικογένεια και φίλους.
Παρατηρώ έπειτα από χρόνια ενασχόλησης [από το 2009-2016] με τον τρόπο που σας είπα πως κάθε χρόνο:
1. Η παραγωγή μικραίνει στην ίδια περιοχή με ίδιο αριθμό μελισσιών ίσως και μικρότερο στη περιοχή, με καλύτερες συνθήκες μελισσοκόμου και μελισσοκομείου.

2.Οι απώλειες σμηνών από συνενώσεις λόγω αδυναμίας μεγαλώνουν

3.Οι εχθροί της μέλισσας εναλλάσσονται άλλοτε είχαμε το σκώρο, άλλοτε τις σφήκες,  άλλοτε τη ξηρασία, άλλοτε τη βροχή, άλλοτε το κρύο άλλοτε τη ζέστη,άλλοτε τον αέρα, άλλοτε την πυρκαγιά, άλλοτε το σεισμό και τελειωμό δεν έχει.

4.Επιπλέον η οικονομική δυσπραγία κάνει  το μέλι και τα υπόλοιπα προϊόντα να δυσκολεύονται  να διατεθούν, και παρόλο που καθετί που χρησιμοποιεί ο μελισσοκόμος ακριβαίνει το μέλι -και τα υπόλοιπα προϊόντα κυψέλης- τείνει να γίνει πανάκριβο είδος πολυτελείας, που είτε εξευτελίζεται από τα σούπερ μάρκετ μέσω εξευτελισμένων οικονομικά ξένων κι Ελλήνων μελισσοκόμων ή και προϊόντων νοθείας, ώστε έτσι ή αλλιώς  το ελληνικό προϊόν κυψέλης ποιότητας κρατιέται σε επίπεδα δυσπρόσιτα για το ευρύ αγοραστικό κοινό ενώ η συνολική εθνική παραγωγή ολοένα και συρρικνώνεται.

Πρέπει να δούμε αλλιώς το πράγμα.
Αφού η φύση και η κοινωνία γύρω μας αλλάζει ραγδαία προς το χειρότερο οφείλουμε να προσαρμοστούμε για να προστατεύσουμε και να προστατευτούμε.

Οι λύσεις που βρίσκω ως μη ειδικός και μάλλον άσχετος, ως ερασιτέχνης είναι οι εξής:

Α.Τα μελίσσια πρέπει να ταΐζονται  όλες τις εποχές για λόγους ασφαλείας με λίγη τροφή αλλά σταθερά και καλής ποιότητας εφόσον είναι μη μετακινούμενα αλλά και στα μετακινούμενα βοηθάει εξίσου.
Αν περιμένουμε ένα μέσο όρο 13 κιλά μελιού οφείλουμε να δώσουμε από 100 κιλά σιρόπι δηλαδή 50 κιλά ζάχαρη, αυτό σημαίνει σε 48 εβδομάδες του χρόνου δύο κιλά  σιρόπι 50-50  ανά κυψέλη την εβδομάδα το μέγιστο και μια κουταλιά του γλυκού γύρη.
Το έξοδο για κάθε κυψέλη με βάση τα παραπάνω είναι 120 ευρώ με τιμές λιανικής, όσο λοιπόν περιοριστεί αυτό το νούμερο τόσο μεγαλύτερο το κέρδος για τον... μελισσοτρόφο. Ενώ το κέρδος προέρχεται από τα υπόλοιπα προϊόντα κυψέλης άρα όσο περισσότερα και καλύτερης ποιότητας τόσο το καλύτερο.

Αυτό δίνει στο σμήνος υγεία και την απαιτούμενη ασφάλεια να μην λιμοκτονεί ακόμη και σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες που ολοένα και πληθαίνουν και να  μπορεί να επεκτείνεται κι επομένως να λειτουργεί όπως πρέπει εκ του ασφαλούς.

Στην ουσία θα πρέπει να πληρώνουμε με σιρόπι βότανα και γύρη το μέλι και τη γύρη και τα υπόλοιπα προϊόντα κυψέλης που θα πάρουμε, είναι οικονομικά συμφέρουσα η συναλλαγή αυτή με το μελίσσι επειδή του παρέχουμε ασφάλεια και μας παρέχει ποσότητα παραγωγής και μάλιστα ποιότητας.

Η τακτική αυτή μοιάζει με το πλανάρισμα του ταχύπλοου, χρειάζεται μια επιπλέον ώθηση για να πλανάρει αλλά μετά η ταχύτητα είναι πολλαπλάσια.

Β.Το σιρόπι δίνει και την απαιτούμενη υγρασία στο μελίσσι και άρωμα κανέλας που διώχνει το σκώρο, και δυνατότητα χρήσης του ως φάρμακο: τσάι με διάφορα βότανα όπως φασκόμηλο, θυμάρι, μέντα, πεύκο, σκόρδο.

Γ.Το μέλι και τα λοιπά προϊόντα αφού είναι ακριβά μπορούν να γίνουν προσιτά με πολύ μικρές συσκευασίες που και ο πελάτης με μικρή οικονομική δυνατότητα αλλά με γνώση και εκτίμηση μπορεί να αγοράσει 100γρ, 200γρ, 300γρ, κι όχι τα γνωστά 500γρ, 1000γρ
Το ίδιο ισχύει και για τη γύρη και για τη πρόπολη που είναι ακόμη ακριβότερα είδη και μπορούν να μοιραστούν σε πολύ μικρές ποσότητες. 100γρ και 50γρ  αντί  για 450γρ και 200γρ αντίστοιχα

Δ.Το σταθερό μελισσοκομείο ο μελισσόκηπος πρέπει να διαθέτει προστασία από:
 'Ηλιο και βροχή με στέγαστρο που βοηθάει και το μελισσοκόμο στην εργασία του σε βροχή και ήλιο αλλά προστατεύει και τον εξοπλισμό από τους βασικούς εχθρούς του και το μελίσσι από αντίξοες-ανθυγιεινέςς συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και μεγάλης υγρασίας.
Η συσσώρευση βροχής και η πλημμύρα απαιτεί πρόληψη δηλαδή,τοποθέτηση σε ελαφρώς κεκλυμένο πρανές πλαγιάς με κανάλια ροής και ύψος από το έδαφος το κατάλληλο και για εργασίες από 40-50 cm

Αέρα ισχυρό: με ανεμοφράκτες, το φράκτη περίφραξης, φυτοφράκτες μελισσοκομικών φυτών πχ  κυπαρίσσια, μικρά οπωροφόρα, λεβάντες και δεντρολίβανα επίσης με καλή στήριξη στη βάση.

Πυρκαγιά : με κατάλληλη περίφραξη με μεταλλικά φύλλα και στρώσιμο με άμμο και πλάκες στον χώρο γύρω από τα μελίσσια και γύρω από το φράχτη αντιπυρική ζώνη.

Σεισμό: με ασφαλή βάση και στερέωση σε αυτή ίσως και κλείδωμα ή και χρήση τσιμεντένιας κυψέλης μέλοικος για ασφαλή βάση και αντικλεπτικό ταυτόχρονα.

Σφήκες: με τη διατήρηση της μικρής εξόδου χειμώνα καλοκαίρι που είναι πιο εύκολη στην επιτήρηση της εισόδου από τις μέλισσες φύλακες:Φαινόμενο Θερμοπυλών. Χρήση σφηκοπαγίδων.

Ζώα εισβολείς, κλέφτες: με χρήση του φράκτη, της επιτήρησης μέσω συχνής φυσικής παρουσίας και ίσως κάμερας, ίσως και παρουσία σκύλου φύλακα ή χηνών ή κοτόπουλων ή γενικά ζώων που επιτηρούν τη περιοχή τους σε περιμετρική ζώνη στο κτήμα.

 Οι μέλισσες κυψέλης δεν πρέπει νομίζω να αντιμετωπίζονται πια ως αυτόνομα άγρια ζώα από τους μελισσοκόμους σταθερής μελισσοκομίας παρόλο που διατηρούν αρκετές ιδιότητες αυτών, ωστόσο πρέπει να διαφυλαχθούν από τους μελισσοκόμους επειδή απειλούνται πολλαπλά από κινδύνους αντιξοοτήτων.

Πρέπει νομίζω να γίνουν οι μελισσοκόμοι νομαδικής και σταθερής μελισσοκομίας εκτός από μελισσοτρόφοι και μελισσοφύλακες εξασφαλίζοντας την ευεργετική δράση τους ακόμη και υπό άκρως αντίξοες καιρικές ή άλλες συνθήκες.

Για τούτο πιστεύω πως το κράτος οφείλει να προικοδοτεί με τροφή ζάχαρη, εξετάσεις και τεχνική υποστήριξη ένα συγκεκριμένο αριθμό μελισσιών ανά μελισσοκόμο ανά νομό και περιφέρεια προκηρύσσοντας μεταξύ των επαγγελματιών συγκεκριμένες ποιοτικές κυψέλες με χαρακτηριστικά συγκεκριμένα που θα καθορίζονται από τον κεντρικό στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης.
πχ
κυψέλες σταθερές σε κρατικό ή ιδιωτικό δασικό έδαφος ή σε μελισσοκομείο επαγγελματικό
με διαπιστωμένα ελληνικής φυλής βασίλισσα
με παρακολούθηση διακύμανσης βάρους ηλεκτρονικά
με παρακολούθηση στοιχείων κυψέλης κάθε είδους μέσω μετρήσεων ειδικών
με συγκεκριμένο πρότυπο κυψέλης παραγόμενης στην Ελλάδα ίσως εν μέρει δωρεάν από τη δασική υπηρεσία εκμετάλλευσης δασών και μαζική αγορά από τους κατασκευαστές.
ή βάσεις θέσης τσιμεντένιες με αρίθμηση σε δάση ελεγχόμενους από τη δασική υπηρεσία και μελισσόκηπους επαγγελματικούς ελεγχόμενους από τη κτηνιατρική υπηρεσία κάθε νομού
Θέσεις που θα έχουν σε αντίκρυσμα υποβοήθηση σε τροφή εργαλεία πχ κυψέλες πλαίσια, σιτες πρόπολης και γυρεοπαγίδες, τεχνική υποστήριξη, ασφάλεια εισοδήματος κλπ. και απαίτηση αντιπροσφερόμενων όπως
- παραγωγή μελισσοκομικών προϊόντων ποιότητας για τις κρατικές ανάγκες όπως στρατού νοσοκομείων σχολείων ορφανοτροφείων γηροκομείων απόρων και προσφύγων αλλά και πρακτική άσκηση μαθητείας νέων μελισσοκόμων γεωπόνων κτηνιάτρων και άλλων ειδικοτήτων στατιστικής υπηρεσίας κλπ.
Δηλαδή θα ανταλλάσσει το κράτος προσφέροντας υλικό και υποστήριξη που διαθέτει δωρεάν και παίρνοντας προϊόντα που λείπουν και που αγοράζει και υπηρεσίες και πληροφορίες που δεν μπορεί να έχει.

Αυτό λέγεται έμμεση πριμοδότηση και δεν έχει να κάνει με οικονομικές τακτικές που ελέγχονται από την ευρωπαϊκή ένωση και τρόικες.

 Ας τις πούμε αυτές τις κυψέλες ασφαλείας κρατικοδίαιτες και μάλιστα με ελληνικές ράτσες μελισσών σε όλη την επικράτεια ώστε να υπάρχει μια υποστηριζόμενη υποδομή ζωικού κεφαλαίου ασφαλείας και αναπαραγωγής και υποβοήθησης τόσο της ελληνικής βιομηχανίας ζάχαρης και των καλλιεργητών παραγωγών της όσο και των επαγγελματιών μελισσοκόμων και ειδικά των βασιλοτρόφων ελληνικών φυλών.

Αν το υπουργείο φτιάξει τη μαγιά αυτή των παραγωγικών λόγω ασφαλούς διατροφής και διαφύλαξης μελισσιών ανά την επικράτεια θα μπορεί μέσω των επαγγελματιών μελισσοκόμων να απαιτεί τη βοήθεια τους σε διάφορους τομείς όπως της στήριξης των μαθητών και φοιτητών μελισσοκομικής γεωπονικής κτηνιατρικής κλπ να κάνουν τη πρακτική τους άσκηση στους μελισσοκόμους αυτούς και ειδικά στα κρατικοδίαιτα μελίσσια αλλά και την απόκτηση πληροφοριών από ειδικές υπηρεσίες που δεν μπορούν μέχρι σήμερα να τις αποκτήσουν.

Επίσης η παραγωγή μελιού και λοιπών μελισσοκομικών ειδών είναι δυνατό να βοηθήσει στην περαιτέρω υποβοήθηση των επαγγελματιών μέσω συγκέντρωσης τους κεντρικά από την υπηρεσία του υπουργείου για το στρατό, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τα λοιπά ευαγή ιδρύματα και να εξοικονομήσουμε πόρους από την αγορά αυτών των υλικών ακόμη κι από το εξωτερικό.

Πιστεύω λοιπόν στη συνεργασία του κράτους με τους επαγγελματίες του κάθε χώρου μέσω της άμεσης, σε είδος και τεχνική υποστήριξη, ανταλλαγής χωρίς τη χρήση του χρήματος όπου υπεισέρχεται η διαφθορά.

Αντίστοιχα πράγματα μπορούν να γίνουν στην αγροτική, κτηνοτροφική και βιοτεχνική παραγωγή.

Μόνο μέσω δράσης απαλείφεται η κακή συγκυρία που χρονίζει.

ΜΕΛΙΣΣΟΚΕΡΙ

Το κερί που παράγεται από τους κηρογόνους αδένες των μελισσών  συσσωρεύεται και διαμορφώνεται από τις εργάτριες σαν εύπλαστη πρώτη ύλη χτισίματος σε μια δομή με μικρά κυλινδρικά δοχεία τα λεγόμενα κελιά στα οποία γεννιούνται οι νέες μέλισσες αλλά και αποθηκεύουν το μέλι τους και τη γύρη τους.

οι κηρογόνοι αδένες της μέλισσας
 Πολλά τέτοια κελιά όπως φαίνεται διαμορφώνουν μια ενότητα ένα πλαίσιο δύο όψεων την κηρήθρα που ενίοτε είναι κενή, περιέχει μέλι, γόνο, γύρη.

Από τη συναρμογή των κυλινδρικών σχημάτων προκύπτει το εξάγωνο σχήμα του κελιού και η γνωστή διαμόρφωση της κηρήθρας

κομμάτι κηρήθρας όπου φαίνεται η συσσώρευση του μελιού

κηρήθρα με μέλι που αρχίζουν στο κάτω μέρος να σφραγίζουν οι μέλισσες

η κυλινδρική διαμόρφωση των κελιών των μελισσών

κομμάτι κηρήθρας με μέλι που δεν είναι ώριμο-σφραγισμένο-

η φυσική μορφή της κηρήθρας χωρίς πλαίσιο γνωστή ως χτένι εδώ κενή

χτένια χωρίς πλαίσιο σε καπάκι κυψέλης λόγω έλλειψης χώρου

χτένια σε κουφάλα δέντρου από άγριο μελίσσι

χτένια διαφόρων σταδίων από κυψέλη χωρίς πλαίσια

Κάθε φορά που ο μελισσοκόμος αποσύρει απολεπίζει δηλαδή κόβει με λεπίδα - θερμή ατμού ή απλή-τα κέρινα σκεπάσματα από τη κηρήθρα όπου φυλάσσεται το μέλι όταν είναι έτοιμο αυτό, μαζεύεται μια ποσότητα κεριού -κερί απολεπισμάτων - το οποίο συγκεντρώνεται από το μελισσοκόμο μαζί με τα άλλα κομμάτια που θα λιώσει.

ηλιακός κηροτήκτης

ηλεκτρικός κηροτήκτης

Όταν μαζευτεί το κερί αυτό θα το λιώσει σε ειδική συσκευή που λέγεται κηροτήκτης και είναι στην ουσία ένα δοχείο που θερμαίνεται [μέσω του ήλιου, ή μέσω ηλεκτρικής αντίστασης ή μέσω βρασμού νερού σε φλόγα]το κερί τότε διαμορφώνεται σε διάφορα καλούπια αναλόγως τη χρήση του.

Ράβδοι κεριού για φύλαξη του ή πώληση του ως πρώτη ύλη

Η χρήση του κεριού της μέλισσας είναι πολλαπλή.

Α.Φύλλα πλαισιοκηρήθρας
Για το μελισσοκόμο η κύρια χρήση του είναι για τη δημιουργία νέων πλαισιοκηρήθρων ώστε να υπάρχει οικονομία χρόνου και ενέργειας για τις εργάτριες μέλισσες όταν το χρειάζονται περισσότερο όταν δηλαδή συλλέγουν νέκταρ και γύρη.Για τούτο αγοράζει από βιοτεχνίες χυτευμένα φύλλα κεριού με διαμόρφωση όπως των μελισσών στην αρχή της κηρήθρας

τεχνητά χυτευμένα φύλλα πλαισιοκηρήθρας για εφαρμογή σε ξύλινα πλαίσια

βιοτεχνική παραγωγή φύλλων κεριού πλαισίων κυψέλης

Πολλοί επαγγελματίες και ερασιτέχνες μελισσοκόμοι μάλιστα παράγουν μόνοι τα φύλλα που καταναλώνουν στη δουλειά τους και προμηθεύουν και συναδέλφους τους.

συσκευή χύτευσης φύλλου πλαισιοκηρήθρας μικρής παραγωγής με καλούπια σιλικόνης

μελισσοκέρι και κεράκια διαφόρων μεγεθών για την εκκλησία

Β.Φωτιστικό και λατρευτικό μέσο
Παλιότερα η πρώτη σε σημασία χρήση του κεριού ήταν αυτή του φωτιστικού μέσου σε συνδυασμό με τη χρήση του ελαιολάδου.
Υπήρξε σε ευρύτατη χρήση λόγω της εύκολης μεταφοράς στα γνωστά κηροπήγια αλλά δεδομένης και της σπανιότητας του η χρήση του περιορίστηκε περισσότερο σε λατρευτικές τελετές και ιδιαίτερες περιπτώσεις σε σπίτια.

Η χρήση του στην εκκλησία παραμένει όχι βέβαια αποκλειστική -μαζί με το ηλεκτρικό και το ελαιόλαδο- όμως εκτεταμένη για λατρευτικές τελετές.Λόγου χάρη σε κάθε τελετή απαιτείται λαμπάδα ή λαμπάδες και βέβαια, τα κεράκια των προσευχών.
Λέγεται ότι προτιμάται επειδή παράγεται από τις εργάτριες μέλισσες που είναι όλες ατελείς αναπαραγωγικά και για τούτο παρθένες.
Ίσως να γίνεται και για αυτό όμως το σίγουρο είναι πως προτιμάται από την αρχαιότητα επειδή η χρήση του κεριού όπως και του ελαιολάδου είναι υγιεινή και αρωματική λόγω του ότι η καύση τους είναι τόσο καθαρή που δεν αφήνουν καθόλου αιθάλη κι έτσι οι αγιογραφίες και τα υπόλοιπα είδη δεν σκεπάζονται με μαύρη αιθάλη από τη πολύχρονη χρήση όπως με τα άλλα μέσα για παράδειγμα το πετρέλαιο και τη παραφίνη.

κεριά για οικιακή χρήση φωτίζουν και αρωματίζουν το χώρο

Γ.Για ιαματικές και καλλυντικές -εξωτερικής και εσωτερικής  μεθόδου- χρήσεις 

Οι ευεργετικές ιδιότητες του κεριού για το δέρμα με την ενυδάτωση την αντιβακτηριακή και αντιφλεγμονώδη του δράση και ο συνδυασμός του με τα υπόλοιπα ευεργετικά συστατικά δίνει αρχαίες συνταγές εξαιρετικού εύρους δράσης στο δέρμα ως αλοιφή μα και στο πεπτικό ως χάπι αφού το κερί είναι βρώσιμο με ευεργετικές ιδιότητες ειδικά σε συνδυασμό με πρόπολη και μέλι για το στομάχι και τα έντερα.

Για το λόγο αυτό πολλοί αγοράζουν την κηρήθρα με το μέλι την οποία κόβουν σε κομμάτια σε μέγεθος λουκουμιού -εξάλλου από αυτή τη συνήθεια γεννήθηκε το λουκούμι- και βοηθάει το πεπτικό σύστημα να αποκτήσει τη λεγόμενη χλωρίδα του πεπτικού, δηλαδή τα ευεργετικά βακτήρια της χώνεψης και απορρόφησης βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

Το λεγόμενο και '' τερπνόν μετά του ωφελίμου''.

Κέρασμα κηρήθρας

Η γνωστή προπαλοιφή: μίξη κεριού με ελαιόλαδο,  μέλι και προσθήκη διαλύματος πρόπολης έχει σημαντικές ιαματικές και καλλυντικές ιδιότητες.

Κερί σε απλή κεραλοιφή ή προπαλοιφή

Η γνωστή κεραλοιφή  από μίξη κεριού με ελαιόλαδο μέλι και ίσως κάποιο αιθέριο έλαιο επίσης για πιο απλές περιπτώσεις και βέβαια ως καλλυντική αλοιφή.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ 6η συνεδρία

Γ’ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
 

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΣΑΒΒΑΤΟ: 15 Νοεμβρίου 2014

6^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προϊόντα κυψέλης: ποιότητα, ασφάλεια, ταυτοποίηση

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΜΕΛΙΟΥ

(ομιλητής:Γ.Κόμητας)

Γ. Κόμητας

Διεύθυνση Κτηνιατρικής Περιφέρειας Πελοποννήσου

Η εγκατάσταση και εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας Τροφίμων (Σ.Δ.Α.Τ.) στις εγκαταστάσεις συσκευασίας μελιού διασφαλίζει την υγεία των καταναλωτών και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αδειοδότηση / καταχώρηση των εγκαταστάσεων αυτών με βάση τις απαιτήσεις του Καν 852/2004 Ε.Ε. Ένα Σ.Δ.Α.Τ. περιλαμβάνει:

α) Την εφαρμογή κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής και

β) Την εφαρμογή διαδικασιών με βάση τις αρχές του HACCP.

Η εφαρμογή κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής περιλαμβάνει:

1. Την κατάλληλη κατασκευή και εξοπλισμό της εγκατάστασης.
2. Τον έλεγχο στην ά ύλη (μέλι) και στα υλικά συσκευασίας.
3. Την υγιεινή των χώρων (καθαρισμός - απολύμανση).
4. Τον έλεγχο των θερμοκρασιών.
5. Την εφαρμογή μυοκτονίας - εντομοκτονίας.
6. Τον έλεγχο της ποιότητας του νερού.
7. Την υγιεινή και την εκπαίδευση του προσωπικού.
8. Την ιχνηλασιμότητα.
9. Την διαχείριση των απορριμμάτων και υγρών αποβλήτων.

Η εφαρμογή διαδικασιών με βάση τις αρχές του HACCP περιλαμβάνει την εγκατάσταση ενός συστήματος το οποίο αναγνωρίζει τους κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων που παράγονται σε μία επιχείρηση και λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από τον παραγωγό με τον έλεγχο Σημείων Ελέγχου (ΣΕ) και Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου (ΚΣΕ) στην παραγωγική διαδικασία. 

 

ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΥΨΕΛΗΣ-ΥΓΕΙΑ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

(ομιλητής:M.Καραζαφείρης)

Κ. Μ. Κασιώτης, Π. Αναστασιάδου και Κ. Μαχαίρα

Εργαστήριο Τοξικολογικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Εκάλης 7, Κηφισιά 14561

Η ανίχνευση υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων (γ.φ.) στους ιστούς των μελισσών, και στα προϊόντα κυψέλης αποτελεί σημαντικό πεδίο έρευνας στο τομέα της μελισσοκομίας, της αναλυτικής χημείας αλλά και της οικοτοξικολογίας.

Κατά το τρέχον έτος (2014) σημαντικός αριθμός δειγμάτων μελισσών, γύρης, μελιού, κηρήθρας και βασιλικού πολτού έχει σταλεί στο ΜΦΙ από αρχές αλλά και ιδιώτες μελισσοκόμους με σκοπό τον προσδιορισμό υπολειμμάτων γ.φ., μετά από περιστατικά θανάτων μελισσοσμηνών. Η ανάλυση των δειγμάτων πραγματοποιήθηκε με πολύ-υπολειμματική μέθοδο 115 δραστικών ουσιών βασισμένη στην Υγρή Χρωματογραφία Φασματομετρίας Μάζας Τριπλού Τετραπόλου με Ιοντισμό Ηλεκτροψεκασμού (HPLC-ESI-MS/MS). Η εκχύλιση των γ.φ. από το εκάστοτε μητρικό υλικό (μέλισσες, μέλι, γύρη, κηρήθρα και βασιλικό πολτό) και η κατεργασία του δείγματος βασίστηκε σε τροποποίηση της μεθόδου QuEChERS.

Συγκεκριμένα μέχρι και τα μέσα Σεπτέμβρη 2014 στο ΜΦΙ εστάλησαν για ανάλυση υπολειμμάτων γ.φ. πενήντα εννέα (59) δείγματα νεκρών μελισσών, επτά (7) δείγματα μελιού, οκτώ (8) δείγματα γύρης, μία (1) κηρήθρα και ένα (1) δείγμα βασιλικού πολτού. Οι περιοχές από τις οποίες εστάλησαν τα δείγματα, αυτές ήταν: Αττική, Κως, Κεφαλλονιά, Αχαΐα, Χαλκιδική, Αρκαδία, Καλαμπάκα, Λακωνία, Ζάκυνθος, Κορινθία, Αργολίδα, Καβάλα, Αμοργός, Άνδρος, Αριδαία, Κρήτη, Πάρος, Λευκάδα. Στους ιστούς των νεκρών μελισσών ανιχνεύτηκαν 13 δραστικές ουσίες σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονταν από 2.4 έως 30500 ng/g σωματικού βάρους μέλισσας, πράγμα το οποίο βεβαιώνει την συσσώρευση των ουσιών αυτών στις μέλισσες. Είναι αξιοσημείωτο ακόμη ότι ένα ποσοστό της τάξεως του 78% από τα δείγματα (46 θετικά εκ συνόλου 59) των νεκρών μελισσών ήταν θετικό σε τουλάχιστον μία δραστική ουσία. Από τα 7 δείγματα μελιού μόνο το ένα ήταν θετικό σε μία δραστική ουσία, ενώ από τα 8 της γύρης το 50% ήταν θετικό σε τουλάχιστον μία δραστική. Τέλος το ένα δείγμα κηρήθρας και το δείγμα βασιλικού πολτού ήταν θετικά σε τουλάχιστον ένα γ.φ.

Συμπερασματικά, τα παραπάνω αποτελέσματα υποδηλώνουν την αναγκαιότητα συνεχούς ελέγχου των υπολειμμάτων γ.φ. στις μέλισσες και τα προϊόντα κυψέλης ενώ παράλληλα, τονίζουν την σημασία ενθάρρυνσης από την Πολιτεία, ερευνητικών έργων-δράσεων τα οποία παρέχουν στους μελισσοκόμους και σε όσους εμπλέκονται στη Μελισσοκομία σημαντική γνώση στο πολυ-παραγοντικό θέμα της ορθής διαχείρισης της μελισσοκομίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του εξαιρετικά σοβαρού προβλήματος της θνησιμότητας των μελισσών. 

 

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

(ομιλητής:Σ.Καραμπουρνιώτη)

Σ. Καραμπουρνιώτη ¹, Σ. Σκαρέας², Ν. Γρηγοριαδου¹, Χ. Σπυριδάκη¹

¹ ΑΤΤΙΚΗ Πίττας, Διεύθυνση Διασφάλισης Ποιότητας

² ΑΤΤΙΚΗ Πίττας Τμήμα Αγορών και Ανάπτυξης Μελισσοκομίας

Το μέλι είναι ένα τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας που λόγο της σύστασης του θεωρείται περισσότερο ασφαλές σε σχέση με άλλα τρόφιμα. Θα συζητήσουμε τους φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς κινδύνους που πρέπει να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν, σε μια μικρή ή και μεγάλη μονάδα τυποποίησης. Γενικά, το μέλι δεν αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους αλλοίωσης ή υποβάθμισης. Η μέλισσα παράγει ένα άριστο προϊόν, επομένως η όποια παρέκκλιση οφείλεται αποκλειστικά στις διαδικασίες που ακολουθεί ο μελισσοκόμος και στη συνέχεια ο τυποποιητής.

Οι φυσικοί κίνδυνοι μπορούν να μειωθούν με προσεκτικούς μελισσοκομικούς χειρισμούς κατά τη διάρκεια του τρύγου και μέχρι την συσκευασία. Οι χημικοί κίνδυνοι αφορούν κυρίως σε επεμβάσεις του μελισσοκόμου για αντιμετώπιση ασθενειών των μελισσών, αλλά και σε εξωγενείς παράγοντες (π.χ. φυτοφάρμακα). Οι βιολογικοί κίνδυνοι αναφέρονται κυρίως σε ζυμώσεις («ξίνισμα») που οφείλονται συνήθως στις συνθήκες αποθήκευσης..

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕΛΙΟΥ: ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

(ομιλητής:Π.Γιώτσιου)

Π. Γώτσιου¹, Γ. Μοσχίδης², Μ. Δήμου³

¹ Εργαστήριο αναλυτικής χημείας, Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων

² Εργαστήριο ανάλυσης μελιού, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

³ Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, Τμήμα Γεωπονίας Α.Π.Θ.

Στην εργασία παρουσιάζονται τα κύρια σημεία της μεθοδολογίας της μικροσκοπικής ή γυρεοσκοπικής εξέτασης του μελιού (μελισσοπαλυνολογική ανάλυση): παρασκευή δείγματος, αναγνώριση γυρεόκοκκων, καταμέτρηση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Ακόμη, συζητιούνται τα πλεονεκτήματα της ανάλυσης για την ταυτοποίηση της βοτανικής προέλευσης των μελιών και τα σημεία στα οποία μπορούν να υπεισέλθουν υποκειμενικοί παράγοντες και να υπάρχει παραλλακτικότητα μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων. Τέλος, τονίζεται η ανάγκη ύπαρξης πρότυπων δειγμάτων αναφοράς και γυρεολογικού άτλαντα για τη σωστή αναγνώριση των γυρεόκοκκων, καθώς και η εναρμόνιση των κριτηρίων που χρησιμοποιούν οι αναλυτές για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

 

"ΔΙΑΣΤΑΣΗ" ΩΣ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ - ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

(ομιλητής:Χρ.Τανανάκη)

Χρ. Τανανάκη, Δ. Κανέλης, Β. Λιόλιος, Μ. Δήμου, Εμ. Καραζαφείρης,

Γ. Γκόρας, Α. Θρασυβούλου

Εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας, Τμήμα Γεωπονίας, Σχολή Γεωπονίας Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,

e-mail: tananaki@agro.auth.gr

Η ενζυμική δράση της διαστάσης χρησιμοποιείται ως κριτήριο ποιοτικού ελέγχου του μελιού και συχνά οι μειωμένες τιμές της συνδυάζονται με τη νοθεία και την θερμική επεξεργασία του προϊόντος. Η παράμετρος αυτή φαίνεται να παρουσιάζει μεγάλη παραλλακτικότητα και να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως, η διατροφή της μέλισσας, ο ρυθμός συλλογής, η βοτανική προέλευση, η επεξεργασία και οι θερμοκρασίες αποθήκευσης του μελιού. Το γεγονός αυτό δημιουργεί συχνά προβλήματα κατά την διάρκεια του ποιοτικού ελέγχου του μελιού.

Προκειμένου να ερευνηθεί η φυσική παραλλακτικότητα της διαστάσης, μελετήθηκαν δυνητικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τις τιμές αυτού του ενζύμου. Τα ερευνητικά αποτελέσματα έδειξαν μεγάλη διακύμανση της διαστάσης, τόσο μεταξύ των μελισσιών του ίδιου μελισσοκομείου, όσο και μεταξύ των πλαισίων της ίδιας κυψέλης, με την σχετική τυπική απόκλιση στην πρώτη περίπτωση να είναι μεγαλύτερη από 20% και στην δεύτερη να είναι της τάξης του 4%. Αρνητική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ του ρυθμού συλλογής του φυτικού χυμού και των τιμών της διαστάσης του παραγόμενου μελιού (r = -0,834, p = 0,079), γεγονός που οφείλεται στην περιορισμένη δυνατότητα επεξεργασίας και εμπλουτισμού του προϊόντος από τις μέλισσες. Στην γρήγορη συλλογή του μελιού μπορούν να αποδοθούν και οι χαμηλές τιμές διαστάσης σε ορισμένα είδη μελιού, όπως του μελιού πορτοκαλιάς και του πευκόμελου . Ακόμη και σε πειραματικά μελίσσια υψηλής δυναμικότητας (πληθυσμού 14 με 19 πλαισίων), που τοποθετήθηκαν σε πευκοδάσος κατά την διάρκεια έντονης μελιτοφορίας, το συλλεγόμενο μέλι παρουσίασε χαμηλές τιμές διαστάσης (μέσος όρος 13,8 DN). Επομένως, η χαμηλή ενζυμική δράση που παρουσιάζει το πευκόμελο και δημιουργεί προβλήματα στους μελισσοκόμους κατά τη διάθεση, αποδίδεται στην υψηλή ταχύτητα συλλογής του. Αξιοσημείωτο είναι ότι στα εικοσιτέσσερα δείγματα ανοιξιάτικου πευκόμελου συλλογής 2007, έτους που χαρακτηρίστηκε από υψηλή παραγωγή, ο μέσος όρος της διαστάσης ήταν 4,4 DN. Εκτός από την φυσική παραλλακτικότητα της διαστάσης, χαμηλές τιμές παρατηρούνται και από λανθασμένους μελισσοκομικούς χειρισμούς, όπως η τροφοδοσία κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας, η θέρμανση σε υψηλές θερμοκρασίες και η μακρόχρονη αποθήκευση του μελιού. Αυτές οι πρακτικές με κατάλληλη καθοδήγηση μπορούν να αποφευχθούν, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. Οι φυσικές όμως αποκλίσεις της δράσης του ενζύμου διαστάση δεν μπορούν να ελεγχθούν, γι' αυτό και η χρήση του συγκεκριμένου ποιοτικού κριτηρίου του μελιού τίθεται υπό συζήτηση.

ΟΙ ΠΟΛΥΦΑΙΝΟΛΕΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

                          (ομιλητής:Ε.Αλυσσανδράκης)

Χ. Τράκα¹, Ε. Αλυσσανδράκης^1,2, Ειρήνη Αναστασάκη³, Π. Χαριζάνης¹ και Δ. Λαζαράκης¹

1. Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, melissa@aua.gr

2. Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης

3. Εργαστήριο Γενικής Χημείας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η πρόπολη είναι ένα από τα πολυτιμότερα και αινιγματικά προϊόντα της μέλισσας με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Έχει αποδειχθεί ότι κατέχει ένα ευρύ φάσμα βιολογικών δραστηριοτήτων (αντιμικροβιακή, αντιϊική, αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική, κ.λπ.), λόγω των διαφορετικών συστατικών της.

Η χημική σύνθεση της πρόπολης είναι ιδιαίτερα μεταβλητή και εξαρτάται κυρίως από την τοπική χλωρίδα. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε ο προσδιορισμός των ολικών φαινολικών συστατικών (ΟΦΣ) με τη μέθοδο Folin- Ciocalteau, και εκτιμήθηκε η αντιοξειδωτική ικανότητα με τις μεθόδους DPPH και ABTS 123 αιθανολικών εκχυλισμάτων πρόπολης από 15 περιοχές της Ελλάδας. Η περιεκτικότητα ΟΦΣ κυμάνθηκε μεταξύ 1 και 203 mg CAE/gr πρόπολης. Τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα είχαν τα δείγματα από τη Βοιωτία και τη μικρότερη αυτά της Λακωνίας με μέση τιμή 161,4 και 7,82 mg CAE/gr πρόπολης, αντίστοιχα. Δείγματα που συλλέχθηκαν από περιοχές με λεύκες (Βοιωτία) παρουσίασαν μεγαλύτερες τιμές.

Αντίθετα, δείγματα από περιοχές με δέντρα που παράγουν ρητίνη (Χίος), αλλά και από περιοχές με φτωχή βλάστηση (Κύθνος) είχαν πολύ χαμηλές τιμές. Αναφορικά με τη δοκιμή DPPH, η μέση τιμή για όλα τα δείγματα ήταν 874,9 mg Trolox/gr πρόπολης (εύρος τιμών 37-7899 mg Trolox/gr πρόπολης). Ενώ, η μέση τιμή της δοκιμής ΑΒΤS ήταν 832,5 mg Trolox/gr πρόπολης, (50-3552 mg Trolox/gr πρόπολης). Τη μεγαλύτερη τιμή παρουσίασαν τα δείγματα της Βοιωτίας και στις δυο μεθόδους, με τα δείγματα από τη Λακωνία να έχουν τη χαμηλότερη τιμή με τη μέθοδο DPPH και αυτά από την Κύθνο με την ABTS. Θετική γραμμική συσχέτιση παρουσιάζουν οι τρεις μέθοδοι (R² _{Folin- Ciocalteau - ABTS}=0,8399, R² _{DPPH - ABTS} =0,7189, R² _{Folin- Ciocalteau - DPPH}=0,6164). Επιπλέον, συγκρίνοντας τα δείγματα ανά εποχή συλλογής, δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές, τα ανοιξιάτικα ωστόσο δείγματα, είχαν χαμηλότερες τιμές.

Από τα αποτελέσματα είναι σαφές η παραλλακτικότητα δειγμάτων ελληνικής πρόπολης ως προς την περιεκτικότητα σε ΟΦΣ και το αντιοξειδωτικό τους δυναμικό είναι πολύ μεγάλη και συνδέεται άρρηκτα με την χλωρίδα της περιοχής όπου βρίσκονται οι μέλισσες.

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΧΗΜΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΓΥΡΗΣ ΧΩΡΙΣ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

(ομιλητής:Α.Θρασυβούλου)

Β. Λιόλιος, Χρ. Τανανάκη, Μ. Δήμου, Δ. Κανέλης, Α. Θρασυβούλου

Εργ. Μελισσοκομίας_Σηροτροφίας , ΑΠΘ

Είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστεί γενικά η χημική σύνθεση της γύρης, γιατί αποτελείται από σβώλους γύρης που προέρχονται από διαφορετικά φυτά. Το κάθε φυτό δίνει γύρη με διαφορετική χημική σύσταση. Ακόμα και η γύρη η οποία συλλέγεται από το ίδιο μελίσσι στην ίδια τοποθεσία διαφέρει στις διάφορες εποχές λόγω των διαφορών που υπάρχουν στην βοτανική προέλευση των σβώλων γύρης που αποτελούν το τελικό προϊόν. .

Έχοντας αυτά υπόψη, αναπτύξαμε μέθοδο με την οποία μπορούν να διαπιστωθούν τα βασικά συστατικά της γύρης χωρίς χημική ανάλυση. Η μέθοδος στηρίζεται στον διαχωρισμό των σβώλων γύρης που αποτελούν ένα συγκεκριμένο δείγμα, τον υπολογισμό της αναλογίας συμμετοχής των σβώλων αυτών στο μείγμα και τη βοτανική τους προέλευση. Με βάσει τα στοιχεία αυτά υπολογίζεται η χημική σύνθεση της γύρης από την τράπεζα δεδομένων που δημιούργησε το Εργαστήριο Μελισσοκομίας αναλύοντας τη γύρη των κυριότερων μελισσοκομικών φυτών της χώρας.

Η εφαρμογή της μεθόδου προϋποθέτει ότι η γύρη ενός φυτού που συλλέγεται από διαφορετικές περιοχές έχει παρόμοια σύσταση. Για να διαπιστωθεί εάν η συνθήκη αυτή ισχύει συλλέχτηκε γύρη από λαδανιά (Cistus sp.) και σιναπιού (Sinapis sp) από 11 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, καθώς επίσης και από 2 περιοχές της Κύπρου και δύο της Βουλγαρίας και αναλύθηκαν όσο αφορά τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια, τα ζάχαρα και εννέα διαφορετικά ιχνοστοιχεία, Βρέθηκε ότι οι πρωτεΐνες, τα λιπίδια και 4 από τα ιχνοστοιχεία (P, Mg, K, Ca) δεν διέφεραν σημαντικά και άρα η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί. Αντίθετα βρέθηκε ότι η γύρη του ιδίου φυτού που συλλέγεται από διαφορετικές περιοχές της χώρας διαφέρει σημαντικά όσο αφορά τα ζάχαρα και τα ιχνοστοιχεία Na, Cu, Fe, Zn M και Μn. Οι διαφορές στα ζάχαρα οφείλονται στο μέλι ή το νέκταρ που οι μέλισσες χρησιμοποιούν για να σχηματίσουν τους σβώλους γύρης και να τους «πακετάρουν» στα καλάθια των πίσω ποδιών τους. Επειδή το νέκταρ αυτό διαφέρει από περιοχή σε περιοχή εμφανίζονται επίσης διαφορές και στη σύσταση της γύρης όσο αφορά τους υδατάνθρακες.

Στη συνέχεια των πειραμάτων σε 11 δείγματα γύρης εφαρμόστηκε η παραπάνω μεθοδολογία για να βρεθούν οι πρωτεΐνες και τα λιπίδιά τους, χωρίς χημική ανάλυση. Στην συνέχεια τα 11 δείγματα αναλύθηκαν χημικά και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με εκείνα της πρόβλεψης. Οι διαφορές μεταξύ της πρόγνωσης και του αποτελέσματος της χημικής σύστασης ήταν στατιστικά μη σημαντικές αποδεικνύοντας έτσι ότι μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος. Η ολοκλήρωση της μελέτης αυτής θα βοηθήσει στον γρήγορο προσδιορισμό της γύρης χωρίς την χρονοβόρα εργαστηριακή ανάλυση και θα μπορεί να εφαρμοστεί και σε εργαστήρια που στερούνται των απαραίτητων επιστημονικών οργάνων ανάλυσης.

Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας επεκτείνει την μέθοδο αυτή στις βιταμίνες, τα αμινοξέα και άλλα συστατικά της γύρης σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα άλλων χωρών. Η έρευνα αυτή γίνεται με αποκλειστικούς πόρους του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας, ΑΠΘ και δεν έχει χρηματοδοτηθεί από κανένα φορέα.

ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

                      (ομιλητής:Π.Μπαγιάτης)

Π. Μπαγιάτης, Ε. Λαζαρίδου, Δ. Λάππα, Ε. Καλαντζή, Α. Τσούνης

Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επαγγελματιών Μελισσοκόμων Βασιλοτρόφων- Παραγωγών Βασιλικού πολτού & Λοιπών προϊόντων κυψέλης

Επαγγελματίες Μελισσοκόμοι από όλη τη χώρα συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Επαγγελματιών Μελισσοκόμων Βασιλοτρόφων- Παραγωγών Βασιλικού πολτού & Λοιπών προϊόντων κυψέλης, πριν από 6 χρόνια. Σκοπός του Συνδέσμου είναι μεταξύ άλλων να βρεθεί λύση στο πρόβλημα παραγωγής και διάθεσης του Ελληνικού βασιλικού πολτού (ΒΠ) και της γύρης. Για τα δύο αυτά προϊόντα ως γνωστό, δεν υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια και δεν καλύπτονται από στοιχειώδης νομοθετικές διατάξεις με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται η αγνότητα, η ασφάλειά και η αυθεντικότητά τους.

Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ο Σύνδεσμος ζήτησε την συνεργασία των ερευνητικών κέντρων της χώρας. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής, προέκυψε συνεργασία με το Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας του ΑΠΘ. Ακολούθησε προσπάθεια 6 χρόνων, όπου τα μέλη του Συνδέσμου, τηρώντας ένα αυστηρό πρωτόκολλο συνεργασίας απέστειλαν στο εργαστήριο για συνεχείς χρονιές δείγματα ΒΠ και γύρης από τα περισσότερα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας, ανέπτυξε μεθόδους για τον προσδιορισμό της γεωγραφικής προέλευσης των προϊόντων αυτών το οποίο απαιτεί τουλάχιστο 3 χρόνια συνεχούς παρακολούθησης, δειγματοληψίας και ανάλυσης.

Την προσπάθεια αυτή βοήθησε και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠ.Α.Α.Τ.) το οποίο επιδότησε τις τελευταίες τρεις χρονιές τα έξοδα ανάλυσης των δειγμάτων. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής είναι, σήμερα αρκετοί συνάδελφοι να έχουν πιστοποιήσει την γνησιότητα και την γεωγραφική προέλευση του βασιλικού πολτού που παράγουν. Με τους συναδέλφους αυτούς υπογράφηκε σύμβαση σύμφωνα με την οποία θα ακολουθούν συγκεκριμένο τρόπο παραγωγής και θα δέχονται τακτικούς και έκτακτους ελέγχους που θα διασφαλίζουν την προέλευση και τη γνησιότητά των προϊόντων τους.

Παράλληλα το Εργαστήριο Μελισσοκομίας ανέλυσε τα φυσικοχημικά, οργανοληπτικά και μικροσκοπικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων ΒΠ και γύρης, τα συνέκρινε με αντίστοιχα δείγματα που προέκυψαν από αυστηρό πειραματισμό και κατάθεσε στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.Α.Α.Τ. προτάσεις για τα ποιοτικά κριτήρια του Ελληνικού ΒΠ και της γύρης. Η εξέλιξη αυτή μας φέρνει πολύ κοντά στην επιζητούμενη λύση για νομοθετική κάλυψη των προϊόντων κυψέλης και την πάταξη της παραπλάνησης του καταναλωτή από τις ελληνοποιήσεις.

Η στενή αυτή συνεργασία επιστημόνων και παραγωγών δείχνει τα οφέλη που μπορούν να έχουν οι μελισσοκόμοι παραγωγοί όταν συμβάλουν και συμμετέχουν στην επιστημονική έρευνα , οφέλη που τα μέλη του Συνδέσμου μας απολαμβάνουν.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ TA ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

(ομιλητής:Α.Θρασυβούλου)

Δ. Κανέλης, Χρ. Τανανάκη, Β. Λιόλιος, Μ. Δήμου, Γ. Γκόρας,

Ε. Καραζαφείρης, Α. Θρασυβούλου

Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

www.beelab.gr

Παρά το γεγονός ότι ο Βασιλικός Πολτός (ΒΠ) αποτελεί μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τον μελισσοκόμο εντούτοις η διακίνηση και εμπορία του παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα γιατί το προϊόν δεν καλύπτεται από αποδεκτά ποιοτικά κριτήρια με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελεγχτεί η αυθεντικότητα, η ποιότητα και η ασφάλειά του.

Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Τουρκία, η Ιαπωνία, η Πολωνία, η Βραζιλία και πιθανόν μερικές άλλες κάλυψαν το κενό αυτό με εθνικές αποφάσεις. Παράλληλα ο Διεθνής Οργανισμός για το Μέλι (ΙΗC) πρότεινε ποιοτικά κριτήρια που θα μπορούσαν να γίνουν διεθνώς αποδεκτά και να εφαρμοστούν σ’ όλες τις χώρες. Μελετώντας τις εθνικές προδιαγραφές και τις προτάσεις του IHC διαπιστώνεται ότι υπάρχουν τόσο μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους, ώστε η εφαρμογή τους θα δημιουργούσαν αξεπέραστες δυσκολίες στην εμπορία και διακίνηση του προϊόντος.

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια για κανένα προϊόν της μέλισσας εκτός του μελιού. Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας-ΑΠΘ ανάλαβε να υποβάλλει πρόταση για τον καθορισμό των ποιοτικών κριτηρίων του ΒΠ και της γύρης. Για το σκοπό αυτό μελέτησε τους παράγοντες που πιθανόν να επηρεάσουν τη σύσταση του ΒΠ (τροφοδοσίες, γεωγραφική και βοτανική προέλευση, εποχιακές διακυμάνσεις κ.ά) και παράλληλα συνέλεξε μεγάλο αριθμό δειγμάτων από διαφορετικές περιοχές της χώρας ώστε να διαπιστώσει την φυσική παραλλακτικότητα που υπάρχει στα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του. Η έρευνα ολοκληρώθηκε και υποβλήθηκε πρόταση στο ΥΑΑΤ με τα ποιοτικά κριτήρια του ΒΠ τον Ιανουάριο του 2014. Αναμένεται συζήτηση με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου και τους φορείς των μελισσοκόμων.

Τα προτεινόμενα όρια για τον ελληνικό ΒΠ, διαφέρουν σε αρκετά σημεία από τα προτεινόμενα όρια του IHC και των εθνικών προδιαγραφών άλλων χωρών. Οι διαφορές οφείλονται σ’ ότι τα μέχρι σήμερα εθνικά πρότυπα άλλων χωρών βασίστηκαν σε μεθόδους ανάλυσης παλαιότερων ετών όπως της Βουλγαρίας (1984), Πολωνίας (1996) και Τουρκίας (2000), σε μικρό αριθμό δειγμάτων και δεν έλαβαν υπόψη τους παράγοντες εκείνους που πιθανόν να επηρεάσουν τη σύνθεση του προϊόντος.

Το πρόγραμμα αυτό επιδοτήθηκε μερικώς από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΑΑΤ) .

 Οι περιλήψεις των ομιλιών στην ιστοσελίδα της 
Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας. 

Οι ηχογραφημένες ομιλίες βρίσκονται στην ιστοσελίδα
Βυσσινί Μέλισσα