ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗ ΠΡΆΞΗ 4η συνεδρία

Γ’ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
 

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΣΑΒΒΑΤΟ: 15 Νοεμβρίου 2014

4^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Mέλισσα και περιβάλλον

Ταχύρρυθμες εκπαιδεύσεις μελισσοκομίας από τον ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», Τάσεις & Προοπτικές

(ομιλητής:Α. Μαλλή)

 

ΟΙ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ:      ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ 

(ομιλητής:Θ.Πετανίδου)

Θεοδώρα Πετανίδου

Εργαστήριο Βιογεωγραφίας & Οικολογίας

Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

E-mail: t.petanidou@aegean.gr

To Αιγαίο χαρακτηρίζεται ως παγκόσμιο hotspot ποικιλότητας επικονιαστών, μεταξύ των οποίων ποσοτικά και ποιοτικά κυριαρχούν, οι άγριες μέλισσες, οι συρφίδες και οι βομβυλίδες. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα της Ευρώπης η οποία δεν διαθέτει εθνικό κατάλογο και γνώση για την κατανομή των επικονιαστών της.

Στην ομιλία θα παρουσιασθούν τα έως τώρα ληφθέντα αποτελέσματα του έργου «Οι επικονιαστές του Αιγαίου: βιοποικιλότητα και απειλές – The Pollinators of the Aegean Archipelago: diversity and threats (Pol-Aegis)» ένα ερευνητικό έργο υλοποιείται από το 2012 στο Εργαστήριο Βιογεωγραφίας & Οικολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στη Μυτιλήνη. Εκτός από την απόκτηση πρωτογενούς γνώσης που αφορά στην βιοποικιλότητα (οικολογική, γενετική) και την κατανομή (βιογεωγραφία) των επικονιαστών του νησιωτικού Αιγαίου, το έργο στοχεύει στη μελέτη των απειλών που ενδέχεται να αφορούν στους επικονιαστές του Αιγαίου, με απώτερο στόχο την εφαρμογή φιλικών προς τους επικονιαστές διαχειριστικών πρακτικών στη χώρα μας και τη Μεσόγειο γενικότερα. Επίσης, στοχεύει στη δημιουργία υποδομών (εμπλουτισμός της Μελισσοθήκης του Αιγαίου, της συστηματικής συλλογής αναφοράς άγριων μελισσών και άλλων εντόμων επικονίασης που είναι εγκατεστημένη στο παραπάνω Εργαστήριο), όπως και ταξινομικού κεφαλαίου (κλείδες αναγνώρισης των Συρφίδων της Ελλάδος, εκπαίδευση νέων στην αναγνώριση και ταξινομική εντόμων-επικονιαστών) για την ενίσχυση της σχετικής έρευνας στην Ελλάδα.


 

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΟΥ ΔΙΕΠΕΙ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

(ομιλητής:E.Κολοκοτρώνη)

Ε. Κολοκοτρώνη

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Διεύθυνση Ζωικής Παραγωγής & ΑΠΑ

Τμήμα Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας

Η μελισσοκομία είναι ένας σημαντικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής, αποτελεί επαγγελματική διέξοδο και στηρίζει το οικογενειακό εισόδημα.

Το ευνοϊκό κλίμα που επικρατεί στη χώρα μας, η ιδιαίτερα πλούσια μελισσοκομική χλωρίδα και το υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας παρέχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης του τομέα. Οι επιχορηγήσεις στον κλάδο είναι καθοριστικής σημασίας. Τα κοινοτικά προγράμματα αποτελούν τα εργαλεία στήριξης των μελισσοκόμων για την ανάπτυξη της παραδοσιακής αυτής απασχόλησης, τη μείωση του κόστους παραγωγής και τη βελτίωση του εισοδήματος τους.

Το πρόγραμμα Μελισσοκομίας, είναι ένα τριετές επαναλαμβανόμενο εθνικό πρόγραμμα για τη βελτίωση των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων μελισσοκομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δράσεις που περιλαμβάνονται είναι η τεχνική στήριξη των μελισσοκόμων μέσω της λειτουργίας των Κέντρων Μελισσοκομίας, η αντικατάσταση των παλιών και φθαρμένων κυψελών με νέες, οι δαπάνες μετακίνησης των μελισσοσμηνών, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια, η προώθηση του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης, οι αναλύσεις στο μέλι, η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Δικτύου Μελισσοκομίας – Melinet, και τέλος η εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων στον τομέα της μελισσοκομίας και των μελισσοκομικών προϊόντων.

Στα πλαίσια του κοινοτικού καθεστώτος των ειδικών μέτρων για τη στήριξη της γεωργίας στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους υλοποιείται το πρόγραμμα πρωτοβουλιών από τους Μελισσοκομικούς Συνεταιρισμούς.

Η επιχειρηματικότητα των μελισσοκόμων ενθαρρύνεται επίσης στα πλαίσια του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.

Η δυνατότητα επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων και η αξιοποίηση των ενισχύσεων στην μεταποίηση, τυποποίηση και συσκευασία, έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της προστιθέμενης αξίας και της ανταγωνιστικότητας του μελιού και των λοιπών προϊόντων κυψέλης. Τα κίνητρα για την εγκατάσταση νέων γεωργών είναι ένα εξίσου σημαντικό και χρήσιμο μέτρο, καθώς τα τελευταία χρόνια η εκδήλωση ενδιαφέροντος για ενασχόληση στον τομέα είναι εντυπωσιακή.

Οι συστηματικές προσπάθειες για τη στήριξη του κλάδου της μελισσοκομίας, ο αποτελεσματικός συντονισμός όλων των ενεργειών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την επίτευξη των στόχων για την ανάπτυξη του τομέα, θα οδηγήσουν στην παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων και στην εύστοχη προώθηση τους. 

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ Β. Α. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ:

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

(ομιλητής:Π.Παναγιωτόπουλος)

Κυριάκος Π. Παναγιωτόπουλος

Καθηγητής

Εργαστήριο Εδαφολογίας, Τμήμα Γεωπονίας

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Στη Β. Α. Χαλκιδική, μια δασική περιοχή έκτασης 317.000 στρεμμάτων μαζί με βιομηχανικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, οχήματα, οικίσκους και πολλά άλλα παραχωρήθηκε το 2004 στην εταιρεία ‘Ελληνικός Χρυσός ΑΕ’ έναντι 11 εκατομμυρίων Ευρώ, τίμημα που θεωρήθηκε πολύ μικρό ακόμη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε αυτή την περιοχή ξεκίνησαν από το 2011 προπαρασκευαστικές εργασίες κατ’ αρχήν στη θέση Σκουριές όπου θα πραγματοποιηθεί επιφανειακή και υπόγεια εξόρυξη πετρώματος (146 εκατομμύρια τόνοι) το οποίο περιέχει 0,89 γραμμάρια χρυσού ανά τόνο και 0,56 % χαλκό. Στο πέτρωμα όμως υπάρχουν και όλα σχεδόν τα βαρέα μέταλλα (ΒΜ) τα οποία ως γνωστόν έχουν τοξικές επιδράσεις σε φυτά, ζώα και ανθρώπους. Επίσης, θα κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο εμπλουτισμού και δύο φράγματα ύψους περίπου 140 μέτρων για το σχηματισμό λεκανών απόθεσης των αποβλήτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δυναμικότητα του εργοστασίου θα είναι 24.000 τόνοι πετρώματος την ημέρα από το οποίο, μετά την επεξεργασία, το 98 % θα μετατραπεί σε απόβλητο. Κατά την επιφανειακή εξόρυξη θα χρησιμοποιούνται 4 - 6 τόνοι εκρηκτικών την ημέρα και θα εκλύονται χιλιάδες τόνοι σκόνης πετρώματος. Ταυτόχρονα, θα προκληθεί προ-αποστράγγιση της περιοχής με την ανόρυξη 9 γεωτρήσεων πολύ μεγάλου βάθους.

Όλα τα προηγούμενα θα προκαλέσουν ξήρανση του δάσους και σταδιακή ερημοποίηση της περιοχής καθώς και σοβαρές επιπτώσεις, λόγω ρύπανσης από ΒΜ, στα εδάφη, στα νερά και στην ατμόσφαιρα της περιοχής. Επομένως, σοβαρές επιπτώσεις θα παρουσιαστούν στη Γεωργία, στην Κτηνοτροφία και στη Μελισσοκομία. Συγκεκριμένα, σκόνη πετρώματος από την ατμόσφαιρα θα καλύψει τα φύλλα των φυτών και θα παρεμποδίζει τη διαπνοή και τη φωτοσύνθεση ενώ τα ΒΜ που βρίσκονται στη σκόνη θα απορροφώνται από τα φύλλα. Επιπλέον, καθώς τόσο το έδαφος όσο και το νερό θα ρυπανθούν με ΒΜ, αυτά θα προσλαμβάνονται από τις ρίζες των φυτών. Έτσι, τα ΒΜ θα συσσωρεύονται σε όλους τους ιστούς των φυτών αλλά και στο νέκταρ και στη γύρη. Σε τέτοιες συνθήκες, τα φυτά θα εμφανίζουν μικρή ανάπτυξη, πρόωρη γήρανση και μάρανση ενώ οι σπόροι τους θα έχουν μικρή φυτρωτική ικανότητα. Οι επιπτώσεις αυτές θα εμφανιστούν τόσο στη φυσική βλάστηση όσο και στα καλλιεργούμενα φυτά.

Η ρύπανση του αέρα, του νερού και των ζωοτροφών με ΒΜ θα έχει συνέπειες στην ανάπτυξη, υγεία και επιβίωση όλων των ζώων. Χαρακτηριστικές επιπτώσεις είναι οι παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, η τύφλωση και γενετικές ανωμαλίες ή αποβολές εμβρύων ενώ όλα τα ζωικά προϊόντα θα είναι επιβαρυμένα με ΒΜ.

Οι επιπτώσεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Μελισσοκομία οφείλονται: α) στη σκόνη μεταλλεύματος με τα ΒΜ που θα επικαθήσει στο μελίτωμα της πεύκης και της δρυός και θα δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα αρνητικό περιβάλλον για τη διατροφή και επιβίωση των μελισσών, β) στα επιβαρυμένα με ΒΜ νέκταρ και γύρη που θα μεταφέρονται από τις μέλισσες στην κυψέλη με αποτέλεσμα να δηλητηριάζεται ο γόνος, να μειώνεται ο πληθυσμός των μελισσών και τελικά να χάνεται ολόκληρο το μελίσσι και γ) στην εμφάνιση διαφόρων ενδημικών ασθενειών όταν οι μέλισσες καταπονηθούν λόγω ρύπανσης του περιβάλλοντος με ΒΜ. Θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι η Μελισσοκομία στη Χαλκιδική έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς υπάρχουν περισσότεροι από 800 μελισσοκόμοι (οι μισοί από τους οποίους είναι επαγγελματίες), μεγάλη πυκνότητα κυψελών και περισσότερες από 150.000 κυψέλες που ο αριθμός τους αυξάνει πολύ περισσότερο το Φθινόπωρο που μεταφέρονται στη Χαλκιδική κυψέλες από την υπόλοιπη Ελλάδα.

 Οι περιλήψεις των ομιλιών στην ιστοσελίδα της 
Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας. 

Οι ηχογραφημένες ομιλίες βρίσκονται στην ιστοσελίδα
Βυσσινί Μέλισσα