ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ 5η συνεδρία

^5η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Mελισσοκομική χλωρίδα - Μελιτογόνα έντομα

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΘΕΜΕΛΙΟ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

(ομιλητής:B.Λιάκος)

Β. Λιάκος

Π. Καθηγητής Κτηνιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ

Σύμφωνα με το βιοϊατρικό μοντέλο η υγεία αποτελεί έκφραση της φυσιολογικής λειτουργίας των οργάνων και των συστημάτων που χαρακτηρίζουν κάθε έμβιο οργανισμό. Η υγεία στη μέλισσα χαρακτηρίζεται από τη φυσιολογική λειτουργία των οργάνων της και των συστημάτων της. Η έννοια της υγείας στον πολυοργανισμό μελίσσι είναι κάτι πιο σύνθετο και εκφράζεται με τη δυνατότητα φυσιολογικής εκτέλεσης των κοινωνικών λειτουργιών του σε αρμονία με το περιβάλλον.

Οι βασικές κοινωνικές λειτουργίες μελισσιού είναι η συλλογή και αποθήκευση τροφών, η εκτροφή γόνου και ανανέωση του πληθυσμού, η εκτροφή αναπαραγωγικών ατόμων, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του μελισσιού και η άμυνα του μελισσιού. Οι λειτουργίες αυτές είναι στενά συνδεμένες με το περιβάλλον (κλίμα, καιρικές συνθήκες, μελισσοκομική χλωρίδα). Η έλλειψη μελισσοκομικής χλωρίδας, δεν επιτρέπει τη φυσιολογική συλλογή και αποθήκευση τροφών. Η ελλειπής σε ποσότητα ή και ποιότητα τροφή επηρεάζει ανάλογα την εκτροφή του γόνου και μεταβάλει τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού. Η διατήρηση της δημογραφικής ισορροπίας, είναι πρωταρχικής σημασίας για την υγεία του μελισσιού.

Το μελίσσι έχει τη δυνατότητα στην περίπτωση που εξωτερικοί παράγοντες μεταβάλουν τη δημογραφική του σύνθεση, να κάνει διορθωτικές ενέργειες και να αποκαθιστά σταδιακά τη δημογραφική του ισορροπία. Αν η δημογραφική σύνθεση μεταβληθεί δραματικά και το μελίσσι δεν μπορεί να εξισορροπήσει την κατάσταση, αυτό εξασθενεί, εμφανίζει ποικίλα προβλήματα και τελικά χάνεται. Πολύ συχνά οι μελισσοκόμοι αλλά και οι ειδικοί επιστήμονες αποδίδουν την απώλεια σε κάποια ασθένεια ή ασθένειες που προσβάλουν δευτερογενώς το μελίσσι και όχι στην πραγματική αιτία.

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ μέλισσας και μελισσοκομικών φυτών, η οποία για τα μελίσσια είναι σχέση απόλυτης εξάρτησης, δεδομένου ότι και οι πιο πλήρεις λεγόμενες μελισσοτροφές, δεν εξασφαλίζουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τη σωστή διατροφή και την ανάπτυξη του μελισσιού. Οι έντονες κλιματικές μεταβολές των τελευταίων χρόνων αλλά και άλλες ανθρωπογενείς αιτίες έχουν μειώσει δραματικά τη μελισσοκομική χλωρίδα παγκόσμια, αν δεν βρεθούν λύσεις για την αποκατάστασή της, η μελισσοκομία, ιδιαίτερα η επαγγελματική κινδυνεύει να αφανισθεί.

Καθήκον της μελισσοκομικής επιστημονικής κοινότητας είναι να ρίξει όλο το βάρος της έρευνάς της στην εξεύρεση πρακτικά εφαρμόσιμων λύσεων και των μελισσοκόμων να μεριμνήσουν για την δημιουργία μελισσοκομικής χλωρίδας με δικές τους δαπάνες.



 

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΓΥΡΕΟΔΟΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

(ομιλητής:B.Λιόλιος)

B. Λιόλιος, Χρ. Τανανάκη, Μ. Δήμου, Δ. Κανέλης, Γ. Γκόρας, Εμ. Καραζαφείρης,

Μ.-Α. Ροδοπούλου, Α. Θρασυβούλου

Εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας, Σχολή Γεωπονίας,

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η υπάρχουσα βιβλιογραφία κατατάσσει τη συλλεγόμενη από τις μέλισσες γύρη ως «υψηλής» ή «χαμηλής» ποιότητας σύμφωνα με την περιεκτικότητά της σε πρωτεΐνες. Ωστόσο, μια αξιολόγηση των φυτικών ειδών βασιζόμενη αποκλειστικά στο ποσοστό πρωτεϊνών της γύρης τους μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Για παράδειγμα, η παρουσία κάποιων γυρεοδοτικών φυτών με γύρη «χαμηλής» πρωτεϊνικής αξίας, σε χρονικά διαστήματα όπου παρατηρείται περιορισμένη διαθεσιμότητα γύρης, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη των μελισσών. Αντιθέτως, η πρωτεϊνική συνεισφορά ενός γυρεοδοτικού φυτού με γύρη «πλούσια» σε πρωτεΐνες, σε μία περίοδο όπου υπάρχει αφθονία ανθισμένων ειδών, μετριάζεται δεδομένου ότι υπάρχουν εναλλακτικές διαθέσιμες πηγές για να καλύψει το μελίσσι τις διατροφικές του ανάγκες.

Στα πλαίσια της παρούσας έρευνας θεωρήθηκε σημαντικό, εκτός από την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, να ληφθεί υπ’ όψιν και η συνολική ποσότητα γύρης που συλλέχθηκε από κάθε είδος, η οποία σχετίζεται με την αφθονία των φυτών στην περιοχή, τη διάρκεια άνθησης, και την εποχή συλλογής (άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο).Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, οι προτιμήσεις των μελισσών δε σχετίζονται με το πρωτεϊνικό περιεχόμενο των διαφόρων ειδών. Αντιθέτως, η αφθονία των ειδών σε μια περιοχή, η διάρκεια άνθησής τους και η εποχή επηρεάζουν σημαντικά τη συλλεγόμενη ποσότητα γύρης και επομένως και την προσφορά πρωτεϊνών στη κυψέλη. Ένας μικρός αριθμός φυτικών ειδών συμβάλλει σημαντικά στην κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών των μελισσών. Από 46 φυτικά είδη, μόνο τα 14 συνεισέφεραν το 88.8% των συνολικών πρωτεϊνών.

Το ποσοστό πρωτεϊνών στα εξεταζόμενα είδη γύρης κυμάνθηκε από 13.91% έως 25.52%. Γύρη από φυτά που ανθίζουν την άνοιξη παρουσίασε υψηλότερο ποσοστό πρωτεϊνών (20% - 24.7%) από αυτά του καλοκαιριού (15.1% - 19.9%) και του φθινοπώρου (19.3% - 23.1%). Η αυξημένη συλλογή γύρης που παρατηρήθηκε την άνοιξη σε συνδυασμό με την υψηλή περιεκτικότητα πρωτεϊνών πιθανότατα εξηγεί την έντονη αύξηση του πληθυσμού και του γόνου την περίοδο αυτή.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ ΜΕΛΙΤΟΕΚΚΡΙΣΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΕΥΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΑΤΟ»,

ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

(ομιλητής:Σ.Γούναρη)

Σ. Γούναρη

Εργ. Μελισσοκομίας, Ινστ. Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων,

ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ»

Το ερευνητικό πρόγραμμα, στο οποίο αναφέρεται η εισήγηση χρηματοδοτήθηκε από το Υπ.ΑΑ&Τ, μέσω του Καν (ΕΚ) 1234/2007-Δράση 6.1. «Εφαρμοσμένη έρευνα» κατά τη διετία 2012-2013 και είναι και στα χρηματοδοτούμενα προγράμματα της τριετίας 2014-2016. Συνεργαζόμενοι φορείς εκτός από το Εργ. Εδαφολογίας του ΙΔΜΟ, είναι το Εργ. Μελισσοκομίας του ΑΠΘ, το Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Εθνικό Καποδιστριακό Παν. Αθηνών, το Χημικό τμήμα. Πολύτιμοι επίσης συνεργάτες μελισσοκόμοι που δραστηριοποιούνται στις περιοχές που παρακολουθούνται.

Σκοπός του προγράμματος η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την μελιτοέκκριση των μελιτογόνων εντόμων του πεύκου και του ελάτου. Στόχος του η στοιχειοθέτηση μοντέλου πρόβλεψης της μελιτοέκκρισης και ενημέρωσης των μελισσοκόμων.

Το μέλι μελιτώματος (πεύκου και ελάτου) είναι το προϊόν που παράγεται από ένα σύστημα φυσικό που το απαρτίζουν, τα δέντρα, τα μελιτογόνα έντομα, οι μέλισσες και ο μελισσοκόμος και επηρεάζεται άμεσα από τις κλιματολογικές συνθήκες.

Στην εισήγηση παρουσιάζονται στοιχεία αναφορικά με την φυσιολογία των δέντρων και την βιολογία των μελιτογόνων εντόμων, σε σχέση με τις κλιματικές συνθήκες, τα τελευταία 3 χρόνια.

 Οι περιλήψεις των ομιλιών στην ιστοσελίδα της 
Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας. 

Οι ηχογραφημένες ομιλίες βρίσκονται στην ιστοσελίδα
Βυσσινί Μέλισσα