Φωτό Μ. ΠΛΑΝΣΚΥ ΣΦΗΚΑ |
ΣΦΗΚΑ ΓΙΓΑΣ ΣΕΡΣΕΝΙ ΝΕΑ |
Φωτο Κ.Κουτσούκος ΣΦΗΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΗ μέγεθος μέλισσας |
Οι μικρές και οι μεγάλες είναι παμφάγα κυρίως δε σαρκοφάγα. Οι μικρές είναι κυρίως κλέφτες της κυψέλης και χτυπάνε περισσότερο άρρωστες και ολιγομελείς κυψέλες ενώ οι μεγάλες αρέσκονται σε οτιδήποτε έχει μέλι ακόμη κι αν αυτό είναι εν τη γενέση του -στην ίδια τη μέλισσα- εκτός από την εποχή που πρέπει να ταίσουν το γόνο τους που έχουν απόλυτη ανάγκη από πρωτείνη κάθε είδους και κυνηγάνε οτιδήποτε κινείται και είναι μέχρι και δέκα φορές το μέγεθος τους όπως πουλιά σαύρες ποντικάκια ή έχει ψοφήσει -ανεξαρτήτως μεγέθους- .
Επειδή χρειάζονται πάρα πολύ αμμωνία κυνηγάνε ιδιαιτέρως ψόφια ψάρια ή και φρέσκα ειδικά οι μικρές που έχουν ισχυρότερη αίσθηση γεύσης κατα πολύ ανώτερη της μέλισσας που λειτουργεί επίσης ώς όσφρηση [όπως του φιδιού μέσω της γλώσσας].
Είναι εξαιρετικά προικισμένα πλάσματα: εξαιρετικοί κυνηγοί, υψηλές ταχύτητες πτήσεως, μεγάλη αντοχή, αναπάντεχα πολλαπλάσια δύναμη σε σχέση με πλάσματα στο μέγεθος τους, στο κόσμο των εντόμων είναι κορυφαία στην διατροφική αλυσίδα.
Τα βασικά τους όπλα:
Υψηλή νοημοσύνη
Έχουν ισχυρή θωράκιση στον εξωσκελετό τους απρόσβλητο απο το κεντρί άλλων εντόμων όπως η μελισσα που κεντρίζει μόνο τις κλειδώσεις τους.
Εχουν κεντρί λείο με δηλητήριο που μπορούν να χρησιμοποιούν επαναλαμβανόμενα χωρίς οι ίδιες να παθαίνουν ζημιά από το τσίμπημα αφού παίρνουν εύκολα πίσω το κεντρί τους.
Σε αντίθεση με τη μέλισσα που το κεντρί της έχει άκρη καμακιού και μένει στο δέρμα μαζί με τα εντόσθια της και ειδικό σάκο με δηλητήριο που συσπάται μέχρι να αδειάσει όλο το περιεχόμενο του αλλά τη σκοτώνει.
Η μέλισσα διαπιστωμένα το γνωρίζει οτι εφόσον κεντρίσει θα πεθάνει γιαυτό επιτίθεται μόνο σε ύστατη ανάγκη αμύνης, πρώτα προειδοποιεί μέσω κρούσεων και παραενόχλησης με πτήση σε μάτια και αυτιά τον εισβολέα στο χώρο ασφαλείας της κυψέλης αμυνόμενη όμως μέχρι αυτοθυσίας ομαδικά,
'Ολα αυτά σε αντίθεση με τη σφήκα που δεν το έχει δύσκολο να αντεπιτεθεί απροειδοποίητα αν νοιώσει να κινδυνεύει η ίδια ενώ είναι επίσης προστατευτική για τη φωλιά της.
Διαθέτει δαγκάνες μεγάλης δύναμης και αποτελεσματικότητας κόβουν σαν ξυράφια,να σκεφτείτε ότι η μικρή σφήκα έχει τη δυνατότητα να κόψει μια μέλισσα στη μέση, η δε μεγάλη το κάνει αυτό με μεγάλη ευκολία κι ακούραστα.
'Ετσι αν μπουνε καμιά δεκαρια σερσένια σε μια κυψέλη κόβουν όλο το πληθυσμό χιλιάδες μέλισσες[εννοείται διαλέγουν αδύναμα μελίσσια].Αλλά το κουράγιο τους και το σθένος τους είναι απερρίγραπτο, το ίδιο και το φονικό τους ένστικτο, παθαίνουν ότι ο λύκος στο κοπάδι -το σφάζει όλο αν μυριστεί το πρώτο αίμα- παθαίνουν εξίσου φρενίτιδα.
Και λίγη βιολογία τώρα
H σφήκα είναι έντομο, υμενόπτερο (Hymenoptera), απόκριτο (Apocrita) και κεντροφόρο.
Οι σφήκες έχουν ελάχιστο τρίχωμα και είναι πολύ έντονα χρωματισμένες.
Μοιάζουν πάνοπλες συγκριτικά με τις μέλισσες και είναι κυνηγοί άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών.
Η σφήκα, σε αντίθεση με την μέλισσα, επιβιώνει μετά από ένα τσίμπημα.
Κάνουν κι αυτές κοινωνίες αλλά κατά πολύ μικρότερες.
Στις εξαιρετικές όμως περιπτώσεις που βρούνε κατάλληλες συνθήκες μπορούν να κάνουν φωλιά στο μέγεθος δωματίου-οι μεγάλες τα σερσένια-, αυτό έχει παρατηρηθεί ότι γίνεται σε αποθήκες και σπίτια εγκαταλελειμένα όπου βρίσκουν κατάλληλες συνθήκες για να σμίξουν πολλές αποικίες μαζί συνεργαζόμενες και χρόνο με το χρόνο να προσθέτουν τις υποδομές τους σε κελιά.
φωτο Κ.Κουτσούκος ΦΩΛΙΑ ΣΦΗΚΑΣ ΚΕΝΗ |
Φωτο Κ.Κουτσούκος ΦΩΛΙΑ ΣΦΗΚΑΣ ΠΛΗΡΗΣ |
Δεν είναι απαραίτητα επιθετικά έντομα, αλλά επειδή οι επαφές τους με τον άνθρωπο είναι πιο συχνές από ο,τι του ανθρώπου με τις μέλισσες (εκτός βέβαια από τους μελισσοκόμους), τα τσιμπήματα είναι και αυτά πιο συχνά.
Δύο είναι οι κύριες κατηγορίες που εμπίπτουν τα διάφορα είδη σφήκας: οι απόμερες σφήκες και οι κοινωνικές σφήκες.
Οι ενήλικες απόμερες σφήκες ζουν γενικά και λειτουργούν μόνες τους και οι περισσότερες δεν κατασκευάζουν τις φωλιές.
Σε αντίθεση, οι κοινωνικές σφήκες υπάρχουν στις αποικίες αριθμώντας αρκετές χιλιάδες, είναι ισχυρές, χτίζουν μια φωλιά και σε μερικές περιπτώσεις δεν είναι όλη η αποικία ικανή προς αναπαραγωγή.
Γενικά η βασίλισσα και οι αρσενικές σφήκες μπορούν να ζευγαρώσουν, ενώ η πλειοψηφία των αποικιών αποτελείται από στειρωμένες θηλυκές εργαζόμενες.
Ο βασιλικός πολτός της σφήκας είναι καταπολύ ανώτερος αυτού της μελισσας θεωρείται το πιο ακριβό τρόφιμο του πλανήτη και καλλιεργείται απο όσο ξέρω μόνο στην Ιαπωνία με την Ιαπωνική σφήκα που είναι περίπου μισή φορά μεγαλύτερη ενός ενήλικου σερσενιού.Για τούτο θεωρείται και απειλή η μεταφορά της στην ευρώπη όπου και διαδίδεται.
Στην υποκατηγορία των κοινωνικών σφηκών έχουμε δύο βασικά είδη στην Ελλάδα τις κανονικές σφήκες στο μέγεθος μιας μέλισσας και τις σφήκες γίγας που είναι μέχρι και τετραπλάσιες του μεγέθους μιας απλής σφήκας είναι τα λεγόμενα σερσένια ή σερσέλοι.
Χαρακτηριστικά
Τα ακόλουθα χαρακτηριστικά είναι παρόντα στις περισσότερες σφήκες: Δύο ζευγάρια φτερών (εκτός από τα θηλυκά των γενών Mutillidae, Bradynobaenidae, πολλά αρσενικά του γένους Agaonidae, πολλά θηλυκά των γενών Ichneumonidae, Braconidae, Tiphiidae, Scelionidae, Rhopalosomatidae, Eupelmidae, και διάφορες άλλες οικογένειες).
Ωοαποθετήρας ή Κεντρί (που είναι μόνο παρόντα στα θηλυκά).
Λιγοστό ή καθόλου τρίχωμα (σε αντίθεση με τις μέλισσες) εκτός από τα γένη Mutillidae, Bradynobaenidae, Scoliidae.
Μόνο μερικές παρασιτικές ομάδες είναι υδρόβιες, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των σφηκών. Μερικά είδη Pompilidae, όπως η σφήκα tarantula hawk, ειδικεύονται σε χρησιμοποίηση των αραχνών ως θήραμα, και οι διάφορες παρασιτικές σφήκες χρησιμοποιούν τις αράχνες ή άλλα αραχνοειδή ως αναπαραγωγικούς οικοδεσπότες.Είναι το πιο πρωτόγονο είδος πρόγονος της σφήκας και της μέλισσας όπου το κεντρί έπαιζε αυτόν ακριβώς το ρόλο να βάλει τα αυγά της σε ξενιστή που θα τραφεί από το ζωντανό του φορέα μόλις εκκολαφτεί.Αλλάζοντας διατροφικές συνήθειες οι μέλισσες στράφηκαν στα φυτά τρώγοντας νέκταρ και γύρη αποκλειστικά, ενώ τα υπόλοιπα είδη παρέμειναν παμφάγα.
Οι σφήκες είναι ιδιαίτερα σημαντικές στην εξισορρόπηση των ειδών στη φύση. Σχεδόν για κάθε είδος εντόμων παρασίτων, αντιστοιχεί ένα είδος σφηκών, που είναι αρπακτικό ή παράσιτο επάνω σε αυτό.
Οι παρασιτικές σφήκες επίσης όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται στο γεωργικό έλεγχο παρασίτων, δεδομένου ότι ασκούν περιορισμένη επίδραση στις συγκομιδές.
Οι σφήκες αποτελούν επίσης ένα σημαντικό μέρος της τροφικής αλυσίδας.
Βιολογία
Στις σφήκες, όπως σε άλλα υμενόπτερα, τα φύλα είναι σημαντικά γενετικά διαφορετικά.
Ανατομικά υπάρχει επίσης παραλλαγή μεταξύ των διαφορετικών ειδών σφήκας. Όπως όλα τα έντομα, οι σφήκες έχουν σκληρό εξωσκελετό, που καλύπτει τρία μέρη: κεφάλι, μετάσωμα και μεσόσωμα.
Οι σφήκες έχουν επίσης μια συνδετική περιοχή, που ενώνει τα πρώτα και τα δεύτερα τμήματα του μεσοσώματος, γνωστού ως μίσχος. Όπως όλα τα έντομα, οι σφήκες έχουν τρία ζεύγη ποδιών. Εκτός από τα σύνθετα μάτια τους, οι σφήκες διαθέτουν επίσης μάτια, που βρίσκονται σε έναν τριγωνικό σχηματισμό ακριβώς προς τα εμπρός της περιοχής του κεφαλιού. Ο ρόλος τους στη φύση είναι εξαιρετικά υψηλός: όπως όλων των αρπακτικών ρυθμιστικός,αφού ξεκαθαρίζουν τους πληθυσμούς από άρρωστα καχεκτικά και ψόφια.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Το ισχυρότερο και πιο ακίνδυνο εντομοκτόνο είναι για άμεση χρήση η βενζίνη και το πετρέλαιο σε ψεκασμό του ατόμου αλλά και της φωλιάς και στη συνέχεια κλείσιμο της εισόδου με ισχυρό εμπόδιο εμποτισμένο επίσης.Η αμεσότητα της δράσης είναι ακαριαία.
Το πιο αποτελεσματικό όμως γιατί σπάνια βρίσκουμε τη φωλιά τους είναι η φόλα δηλαδή κομμάτι κρέας ή ψάρι φρέσκο με ειδικό δηλητήριο που παίρνουμε απο τα μαγαζιά με κτηνιατρικά είδη ή αγροτικά και το θέτουμε σε δοχεία με μικρό στόμιο ώστε να μη μπορούν να έχουν πρόσβαση μικρά ζώα όπως γάτες κλπ το κομμάτι του κρέατος που θα μεταφερθεί στο γόνο θα τον δηλητηριασει αφού προηγουμένως δηλητηριαστεί όλη η αποικία.
Καλό είναι όμως να μην εφαρμόζουμε τέτοιες μεθόδους παρα μόνο σε ακραίες συνθήκες υπερπληθυσμού.
Γιατί οι λίγες σφήκες οφελούν τα μελίσσια αφού τα καθαρίζουν από τα άρρωστα και καχεκτικά στελέχη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου